Poe Edgar Allan Opowiadania t.1

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Stan��em tedy na w�asnych nogach idobijam w�a�nie targu o will� nad Hudsonem.Cz�owiek t�umuC�est grand malheur, de ne pouvoir �tre seul1[1 C'est grand malheur.(fr.) - Nie móc by� samym to wielkie nieszcz�cie(przyp.red.).].(La Bruy�re)S�usznie powiedziano o pewnej ksi��ce niemieckiej: es l�sst sich nicht lesen -nie daje si� czyta�.Bywaj� tajemnice, które nie daj� si� wypowiedzie�.Ludziekonaj� nocami w swych �o�ach, �ciskaj�c d�onie upiornych spowiedników i patrz�cim �a�o�nie w oczy - konaj� z rozpacz� w sercu i zd�awionym gard�em z powodutajemnic, które nie znosz�, aby je wyjawiano.Zdarza si�.niestety, �e sumienieludzkie d�wiga tak ci�kie brzemi� okropno�ci, i� mo�e pozby� si� go tylko wgrobie.St�d to istota wszelkiej zbrodni pozostaje w ukryciu.Niedawno temu, pó�nym wieczorem jesiennym, siedzia�em u wielkiego, sklepionegookna kawiarni D.w Londynie.Choro�wa�em przedtem przez kilka miesi�cy, leczju� powraca�em do zdrowia i z przybytkiem si� poczu�em si� w owym b�ogimusposobieniu, co stanowi wr�cz przeciwie�stwo do ennui i jest najbystrzejsz�przenikliwo�ci� - kiedy rozprasza si� ob�ok, co t�umi� jasno�� widzeniaduchowego, i zelektryzowany intelekt ponad swój stan zwyczajny w nie mniejszejwyd�wiga si� mierze ni� �ywe, lecz przejrzyste rozumowanie Leibnitza wznosi si�ponad ba�amutn� i nik�� retoryk� Gorgiasa.Ju� oddychanie sprawia�o miprzyjemno�� i by�em zdolny czerpa� rzeczywiste rozkosze nawet z istotnych�róde� bólu.Zwraca�em spokojn�, lecz badawcz� uwag� na wszystko.Z cygarem wustach i jakim� dziennikiem na kolanach sp�dzi�em znaczn� cz�� popo�udnia b�d�to zag��biaj�c si� w og�oszeniach, b�d� te� przypatruj�c si� mieszanemutowarzystwu, co zape�nia�o kawiarni�, lub wreszcie wygl�daj�c przez zamgloneszyby na ulic�.Stanowi ona jeden z g�ównych szlaków miasta i roi�a si� od ludzi przez ca�ydzie�.Lecz z nastaniem ciemno�ci nat�ok wnet si� powi�kszy�, za� kiedy �wiat�azapalono, dwa g�ste i nieprzer�wane nurty ludzkie kr��y�y przede drzwiami.Otej porze wieczo�ra nie bywa�em nigdy w podobnym usposobieniu, tote�zgie�kli�we morze g�ów ludzkich nape�ni�o mnie nowymi i rozkosznymi wra�eniami.Ju� od dawna przesta�em zwraca� uwag� na to, co dzia�o si� w kawiarni, iskupi�em ca�� sw� baczno�� na widowni� uliczn�.Spostrze�enia moje przybiera�y zrazu obrót abstrakcyjny i uo�gólniaj�cy.Spostrzega�em przechodniów t�umami i zdawa�em sobie spraw� z ich wzajemnych,zbiorowych stosunków.Ale wnet przeszed�em do szczegó�ów i z drobiazgowymrozpatrywa�em zaj�ciem nieprzebran� rozmaito�� postaci, strojów, zachowaniasi�, wygl�du, rysów i wyrazów twarzy.Przewa�aj�ca wi�kszo�� wygl�da�a na ludzi zadowolonych i oddanych swymzaj�ciom, co my�leli tylko o tym, by utorowa� sobie drog� �ród t�oku.Brwimieli zmarszczone i spojrzenia �ywe; gdy ich potr�ci� kto z s�siednichprzechodniów, nie okazywali zniecierpliwienia, lecz poprawiali ubranie ispieszyli dalej.Inni, do�� jeszcze liczni, mieli niespokojne ruchy ipodniecone twarze; gestykulowali i mówili do siebie, jakby w poczuciusamotno�ci, zaczerpni�tym z prze�wiadczenia o g�stwie okólnego t�umu.Napotkawszy przeszkod�, przestawali nagle mamrota�, lecz podwajali swe gesty iz roztargnionym, wymuszonym u�miechem czekali, by przechodzie� ust�pi� im zdrogi.Potr�ceni wywzajemniali si� uk�onami i nie posiadali si� z zak�opotania.Poza tym, o czym ju� wspomnia�em, te dwie liczne gromady ludzkie nie zaznacza�ysi� niczym osobliwszym.Odzie� ich by�a tego rodza�ju, który daje si� okre�li�dok�adnie s�owem: przyzwoity.Byli to niew�tpliwie: szlachta, kupcy, adwokaci,przemys�owcy, speku�lanci gie�dowi - eupatrydzi i zwyk�a gawied� - pró�niacy iludzie czynni, zaj�ci w�asnymi sprawami, prowadz�cy swe przedsi�biorstwa naw�asn� odpowiedzialno��.Ci niezbyt pobudzili moj� uwag�.Zawodowych subiektów poznawa�o si� od razu; rozró�ni�em �ród nich dwiecharakterystyczne odmiany.Pierwsz� stanowili po�ledniejsi subiekci zpodrz�dnych przedsi�biorstw - m�odzie�cy w obcis�ej odzie�y i lakierowanymobuwiu, o wypomadowa�nych w�osach i pretensjonalnych minach.Pomijaj�c pewn�uk�adno�� ruchów, któr� dla braku innego okre�lenia nazwa�bym gracj� sklepow�,zachowanie si� ich wydawa�o mi si� dok�adn� podobizn� tego, co przed dwunastulub osiemnastu miesi�cami uchodzi�o za ostatni wyraz bon ton.Stroili si� wznoszon� ju� wytworno�� arystokracji; jest to, jak s�dz�, najlepsze okre�lenietej klasy.Co do drugiej odmiany starszych subiektów z powa�nych firm handlowych, czyli codo tak zwanych statecznych starszych panów, niepodobna by�o si� pomyli�.Wyró�niali si� wygodnym krojem surdutów i pantalonów czarnych lub brunatnych,bia�y�mi kamizelkami i krawatami, przestronnym, dobrze odrobionym obuwiem orazgrubymi po�czochami lub kamaszami.Wszyscy byli lekko �ysawi i u ka�dego praweucho, za którym zwyk�o tkwi� pióro, nawykowo odstawa�o na ko�cu.Zauwa�y�em, �ezawsze wk�adali i zdejmowali kapelusze obiema r�kami i pos�ugiwali si�zegarkami na krótkich, z�otych �a�cuszkach staro�wieckiej, po�rz�dnej roboty.Dbali o pozory szanowno�ci - je�li w ogóle mo�na przyswoi� sobie tak zaszczytnepozory.Zdarza�o si� tak�e wielu osobników odra�aj�cej powierzchow�no�ci; z �atwo�ci�dostrzega�em w nich bezczelnych z�odziei kieszonkowych, co s� plag� ka�degowielkiego miasta.Przygl��da�em si� tym wytwornisiom z wielk� baczno�ci� inie�atwo przysz�o mi poj��, jak ludzie z towarzystwa mog� si� myli� do tegostopnia, by uwa�a� ich za równych sobie.Przestronne r�kawy oraz pozoryniezwyk�ej towarzyskiej swobody pozwala�y odgadn�� ich od razu [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Search

Podstrony