[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Ta wyk³adniabliska jest prawdy, nie wyjaœnia ona jednak, co by³o treœci¹ owegozwi¹zku osobistego w tym wypadku.Naszym zdaniem, mo¿na wyjaœniæho³d lenny Mieszka tylko w zwi¹zku z misj¹, jak¹ wówczas spe³ni³ nadworze Henryka II z ramienia swego ojca.B³¹d dotychczasowej litera-tury polega³ na tym, ¿e traktowa³a ten ho³d jako zjawisko samo w sobie,niezale¿ne od innych zobowi¹zañ Mieszka zaci¹gniêtych w Magdeburgu,w szczególnoœci zaœ od przysiêgi, któr¹ tam z³o¿y³.Tymczasem miêdzytymi faktami zachodzi³ jak najœciœlejszy zwi¹zek natury prawnej.Przy-siêga mianowicie nosi³a równie¿ lenny charakter i uzupe³nia³a ho³d, jakiz³o¿y³ Mieszko.T³umacz¹c wyraz fides, jako przyrzeczenie, wi¹¿emyz³o¿one przyrzeczenie461.Nastêpnie odprawiono go z wielkimi ho-norami i okazano mu wiele uprzejmoœci, by sk³oniæ go do powtór-nego przyjazdu 462.W tym czasie zerwa³a siê wielka burza po zachodzie s³oñca i silnywœród nas wywo³a³a niepokój.Zwali³a bowiem koœció³ pod mia-stem, który zbudowano z czerwonego drzewa jeszcze za panowaniaOttona I.Ponadto du¿a czêœæ maj¹tku arcybiskupa pad³a ofiar¹po¿aru.Na domiar z³ego dosz³o do uszu królewskich, ¿e mój krewniakWirinhar uda³ siê wraz z bratem margrabiego Hermana 463 Ekke-hardem464 bez pozwolenia królewskiego do Boles³awa i wyg³asza³tam s³owa nie daj¹ce siê pogodziæ z lojalnoœci¹ wobec swego w³adcyoraz ¿e przyjmowa³ u siebie w sekrecie pos³Ã³w Boles³awa 465.Królz nim zarówno ow¹ przysiêgê, jak ho³d lenny Mieszka.W œwietle po-wy¿szych powi¹zañ nale¿y rozumieæ przebieg wypadków w nastêpuj¹cysposób: Mieszko ustaliwszy z Henrykiem II warunki pokoju, z³o¿y³ muprzyrzeczenie (fidem), i¿ pokój zostanie zawarty przez jego ojca natych w³aœnie warunkach.Przyrzeczenie to zosta³o wzmocnione (Thietmaru¿ywa tu wyra¿enia: firmat) ho³dem lennym po³¹czonym z przysiêg¹lenn¹.By³ to typowy wypadek zastosowania ho³du lennego jako narzê-dzia ówczesnego prawa miêdzynarodowego.Ho³d bowiem lenny s³u¿y³w tych czasach nie tylko do zawi¹zania normalnego stosunku lennegostwarzaj¹cego zale¿noœæ wasala od seniora, lecz praktykowany by³ rów-nie¿ w ówczesnych stosunkach miêdzynarodowych jako œrodek gwarancjizobowi¹zañ jednego partnera wobec drugiego.Przy zaci¹ganiu zobowi¹-zañ miêdzynarodowych najwa¿niejsz¹ spraw¹ dla kontrahentów by³agwarancja, i¿ te zobowi¹zania zostan¹ dotrzymane.Ówczesne prawomiêdzynarodowe, bardzo prymitywne i ubogie, nie zdo³a³o jeszcze wy-kszta³ciæ w³asnych form takiej gwarancji i dlatego zapo¿ycza³o je z prawalennego, które na tym etapie historii wykazywa³o wysoki stopieñ roz-woju.Ho³d lenny, mieszcz¹cy w sobie wysublimowane pojêcie wiernoœcii po³¹czony z przysiêg¹ tej wiernoœci, stanowi³ w œwiadomoœci ówczesnychludzi taki w³aœnie skuteczny œrodek gwarancji, o wiele skuteczniejszyni¿ zwyk³e przyrzeczenie.Z tego w³aœnie wzglêdu pos³ugiwano siê ho³-dem lennym jako dodatkow¹ gwarancj¹ przy umowach miêdzynarodo-wych.Ho³d lenny s³u¿¹cy takim celom wystêpowa³ w dwojakiej postaci:1.w po³¹czeniu z inwestytur¹, tzn.nadaniem w lenno jakiegoœ teryto-rium lub renty i 2.bez inwestytury, tylko z przysiêg¹ lenn¹.W pierw-szej z tych postaci nastêpowa³o formalne zawi¹zanie stosunku lennego.Taki stosunek móg³ doprowadziæ w pewnych okolicznoœciach do uzale¿-nienia jednego pañstwa od drugiego, czemu sprzyja³a panuj¹ca w œred-niowieczu i realizowana praktycznie przez cesarstwo wzglêdnie papie-stwo zasada hierarchii.Lecz móg³ on tak¿e nie siêgaæ tak daleko i ogra-niczaæ siê do samej sfery gwarancji.Gwarancja zaœ w tym wypadkufirmat.Dehinc cum honore magno remittitur et, ut iterum veniret,delectatur.In hiis diebus tempestas magna post solis occasum con-tigit ac omnes nos admodum turbavit.Diruit namque aecclesiamextra urbem positam, quae de rubro facta est ligno regnante primoOttone.Incendium quoque plurima archipresulis bona consumpsit.Insuper regias pervenit ad aures, quod nepos meus Wirinharius cumEkkihardo, Hirimanni marchionis fratre, ad Bolizlavum sine licenciapergeret ibidemque multa gratiae suimet contraria loqueretur eius-que nuncios hic sepe in secreto haberet.Hoc omne rex gravitersuscipiens, utrosque in suam venire presentiam iussit.Id cum fa-cere non auderent, comprehensis omnibus suimet bonis, ut regiaepotestati resisterent, diffamantur
[ Pobierz całość w formacie PDF ]