Filozofia Richard Popkin Avrum Stroll

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Poniewa� sformu�owanie takowejwymaga wprowadzenia pewnych terminów technicznych, od�o�ymy na jaki� czas jejpodanie.Rozwa�ania na temat sylogizmu rozpo�czniemy od wprowadzenia niektórychkoniecznych poj��.Terminologia logicznaKa�dy sylogizm musi zawiera� dok�adnie trzy s�dy � ani mniej, ani wi�cej.S�d,którego staramy si� dowie��, którego praw-Terminologia logiczna 405dziwo�� usi�ujemy ustali�, nazywa si� wnioskiem schematu wnioskowania, podczasgdy pozosta�e dwa s�dy dostarczaj� racji do stwierdzenia, �e wniosek jestprawdziwy.Te s�dy nazywaj� si� przes�ankami wnioskowania.Rozwa�mynast�pu�j�cy przyk�ad sylogizmu:Wszystkie psy s� kr�gowcami.Wszystkie kr�gowce s� zwierz�tami.Wszystkie psy s� zwierz�tami.S�dy (a) oraz (b) stanowi� przes�anki wnioskowania sylogis-tycznego, podczasgdy s�d (c) jest jego wnioskiem.Nale�y zauwa�y�, �e w danym przyk�adzieprzes�anki s� konkluzywne, tj.je�li s� prawdziwe, niemo�liwe jest, aby wniosekby� fa��szywy.W takim przypadku mówimy, �e przes�anki poci�gaj� za sob�wniosek lub �e wniosek wynika z przes�anek.To, co nazywa si� �teori�sylogizmu", jest systemem regu�, które pozwalaj� stwierdzi�, kiedy wewnioskowaniu sylogistycznym przes�anki poci�gaj� za sob� wniosek, a kiedy nie.Innymi s�owy pokazuj� nam, które schematy wnioskowa� s� subiek�tywnie pewne, aktóre nie; teoria sylogizmu wyposa�a nas w metod� odró�niania rozumowa� dobrychod z�ych.Nale�y ponadto zwróci� uwag� na fakt, �e ka�dy z s�dów, które buduj� sylogizm,sk�ada si� z czterech cz�ci.Na przyk�ad s�d (a) zbudowany jest z czterechs�ów.wszystkie, psy, s�, kr�gowce.Podobnie s�d (b) równie� sk�ada si� zczterech s�ów: wszystkie, kr�gowce, s�, zwierz�ta.I tak samo s�d (c).Ka�dysylogizm musi by� z�o�ony z s�dów zawieraj�cych te cztery elementy; okre�laj�one to, co nazywa si� postaci� normaln� zdania sylogistycznego.Posta�przedstawia si� w na�st�puj�cy sposób: s�d rozpoczyna si� od kwantyfikatora.S�owo �wszystkie" pe�ni funkcj� kwantyfikatora w ka�dym z s�dów zawartych wsylogizmie przedstawionym powy�ej.Nast�pnie s�d musi zawiera� s�owo, którejest jego podmiotem.Nazywa si� je terminem podmiotowym.S�owo �psy" jestpodmiotowym terminem s�du (a).Po trzecie, s�d musi zawiera� terminorzecznikowy; w naszym przypadku s�owo �kr�gowce" jestorzecznikiem.I ostatecznie, s�d musi zawiera� s�owo, które ��czy czy wi��epodmiot z orzecznikiem i nazywa si� ��cznikiem.S�owo �s�" spe�nia to zadanie wprzedstawionej wy�ej próbce sylogizmu.Mówi�c krótko, sylogizm musi zawiera�dok�adnie trzy s�dy, ka�dy z nich wyst�puje w swej postaci normalnej � tj.musiposiada� kwantyfikator, termin podmiotowy, termin orzecznikowy i ��cznik.Czytelnikowi nale�y si� par� s�ów wyja�nienia na temat stosowania terminówtechnicznych.Termin podmiotowy odnosi si� do rzeczy lub bytu, o którym co�stwierdzamy.Termin orzecznikowy okre�la to, co stwierdzamy o podmiocie.��cznik jest zawsze form� czasownika �by�" � zazwyczaj b�dzie to Jest" lub�s�".Funkcja kwanryfikatora polega na wskazywaniu zakresu, w jakim odnosimysi� do elementów oznaczanych przez termin podmiotowy.Zwyczajowe s�owa, któresi� tutaj stosuje, to �wszystkie", �niektóre", ��adne".W tej cz�ci ksi��ki wprowadzili�my �wiczenia, które mog� pos�u�y� jakosprawdzian zrozumienia omawianych tematów.Odpowiedzi do �wicze� znajduj� si�na ko�cu rozdzia�u.�wiczenie 1Znajd� termin podmiotowy, termin orzecznikowy, ��cznik orasS kwantyfikator(je�eli takowe w ogóle s�):1 2 3 4 5 6Niektóre w�ciek�e psy s� szcz�liwymi ma��onkami.Wszystkie nietoperze s� gryzoniami.James jest z�y.Konie s� najlepszymi przyjació�mi cz�owieka.Niektóre sto�y nie s� mahoniowe.�adnej ro�liny nie ma w tym pokoju.S�dy twierdz�ce i przecz�cePod wzgl�dem celu, w jakim s� wypowiadane, oraz ze wzgl�du na struktur�gramatyczn� zdania mo�na podzieli� na rozmaiteS�dy twierdz�ce i przecz�ce407klasy.Rozpocznijmy nasz� klasyfikacj� od podzia�u ze wzgl�du na struktur�gramatyczn�.Mo�emy w ten sposób wyró�ni�: zdania oznajmuj�ce, zdania pytaj�ce,zdania rozkazuj�ce, zdania uczuciowe.Je�eli za� rozpatrzymy sposoby u�ywaniatych zda�, otrzymamy analogiczny podzia� na: stwierdzenia, pytania, roz�kazy,uczucia, pragnienia.Poniewa� próba precyzyjnego zdefi�niowania powy�szychsposobów u�ywania j�zyka oraz ich struktury gramatycznej zbyt daleko odwiod�abynas od zasad�niczego nurtu rozwa�a�, poprzestaniemy jedynie na ogólnejcharakterystyce.Sformu�owana ju� teza g�osi, �e logika zajmuje si� wy��czniezdaniami oznajmuj�cymi, tj.tymi rodzajami zda�, których u�ywamy w celuwypowiadania stwierdze�.Przyczyn�, dla której logika nie zajmuje si� wszystkimi wymienionymi wy�ejrodzajami zda�, jest fakt, �e tylko zdania oznajmuj�ce, za pomoc� którychwypowiadamy stwierdzenia o �wiecie, mog� by� prawdziwe lub fa�szywe.Zdaniapytaj�cego u�ywa si� po to, aby zada� pytanie.Je�eli wypowiadam zdanie �Czydrzwi s� otwarte?", nie zawieram w nim �adnego prze�konania dotycz�cego drzwi.Nie stwierdzam, ani nie konsta�tuj�, �e s� otwarte.A wi�c to, co mówi�, niemo�e by� ani prawdziwe, ani fa�szywe.Aby zdanie by�o prawdziwe lub fa�szywe,musi formu�owa� jakie� przekonanie dotycz�ce �wia�ta.Musi stwierdza� jaki�fakt.Na przyk�ad, gdy powiadam �W gara�u stoi dwana�cie samochodów", wyra�amswoje prze�konanie dotycz�ce liczby samochodów w gara�u.Tym samym moje zdaniemusi by� albo prawdziwe, albo fa�szywe.Jest prawdziwe wtedy i tylko wtedy, gdyw gara�u jest dwana�cie samochodów; w ka�dym innym przypadku jest fa�szywe(tzn [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Search

Podstrony