Kloskowska Antonina Kultura masowa

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Prace dodatkowe stanowi� bardzo powszechne zja�wisko w Polsce.Przy tym zewst�pnych bada� socjo- f logicznych wynika, �e zjawisko to jest znaczniecz�stsze w�ród pracowników ze �rednim i wy�szym wykszta�ceniem, ani�eli w�ródkategorii pracowników z wykszta�ceniem podstawowym, na któr� sk�adaj� si� wprzewa�aj�cej mierze pracownicy fizyczni58.Ludzie obci��aj� si� cz�stododatkowymi zaj�ciami, aby móc sobie pozwoli� na kupno telewizora, skutera,samochodu, na bardziej atrakcyjne sp�dzenie wakacji.Paradoks charakterystycznydla epoki tkwi w zjawi�sku dobrowolnego ograniczania wolnego czasu celemnabywania przedmiotów s�u��cych do uprzyjemnienia wolnego czasu.Identycznezjawisko zwraca uwag� francuskich badaczy wolnego czasu.Dodatkowe zatrudnienie lub praca w godzinach nadliczbowych musi by� w ka�dymrazie traktowane jako czynnik istotnego zak�ócenia procesu wzrostu czasuwolnego.Znaczenie czasu wolnego w kulturze wspó�czesnej polega jednak nietylko na jego zakre�sie.Szereg psychospo�ecznych czynników wp�ywa na to, �eczas wolny nabiera obecnie szczególnej wagi w �yciu ludzi.Przede wszystkim wuprzemys�owio-*� Z.Skórzy�ski, Z bada� nad bud�etem czasu mieszka�ców Warszawy, �StudiaSocjologiczne" 1962, nr 2(5).nych spo�ecze�stwach, mimo dziel�cych je ró�nic ustroju, wolny czas sta� si�udzia�em szerokich mas, a nie tylko jednej, uprzywilejowanej klasy spo�ecz�nej.Ponadto zmiana technicznej i spo�ecznej orga�nizacji pracy produkcyjnej,przeobra�enia wi�zi spo��ecznej i filozofii �yciowej wp�yn�y na podniesienie wludzkiej �wiadomo�ci znaczenia zaj�� wchodz�cych w ramy wolnego czasu.Os�abienie zainteresowania prac� zawodow� stano�wi jedn� z konsekwencjiatomizacji procesu produkcji przemys�owej, oddalenia robotnika od jego wytworu,sprowadzenia jego udzia�u w powstaj�cym dziele do nielicznych mechanicznychczynno�ci.G.Friedmann pisa� o tym zjawisku jako o procesie rozdrobnieniapracy na okruszyny (le trava.il en miettes) i zajmowa� si� tak�e problememprzezwyci�enia psychospo�ecz�nych skutków tego stanu przez zainteresowaniero�botników ca�o�ci� produkcji, przez zach�t� do budowy ca�o�ciowych modeliurz�dze�, w których produko�waniu uczestnicz�.Podobnym zadaniom s�u�ypro�paganda ruchu racjonalizatorskiego.Post�puj�ca z�o��ono�� techniki stawiajednak granice skuteczno�ci tych czy innych �rodków zaradczych.�Alienacja techniczna" stanowi zjawisko w pewnym zakresie nie doprzezwyci�enia w �wiecie wspó��czesnej cywilizacji.W zwi�zku z tym powstaj�teorie o przeniesieniu punktu ci�ko�ci zainteresowa� �y�ciowych mas z pracyzawodowej na czas po pracy, czas wolny.Teorie te s� tylko w cz�ciuzasadnione, podobnie jak koncepcje masowego spo�ecze�stwa.Zdaj� one spraw� zpewnej tendencji wyst�puj�cej We wspó�czesnych kulturach, ale nie wyczerpuj�ich tre�ci.Przy ocenie wp�ywu wspó�czesnej techniki i orga�nizacji na rol� pracy w �yciuludzkim trzeba uwzgl�d-ni� fakt, �e redukcja czasu pracy towarzyszy wsz�dzie wzrostowi jej wydajno�ci.Cz�owiek wspó�czesny pracuje zatem krócej, ale bardziej intensywnie.W miar�zmniejszania liczby robotników zatrudnio�nych przy wykonywaniu funkcjimechanicznych wzrasta kategoria pracowników us�ugowych, których funkcje,polegaj�ce na kontaktach z lud�mi, anga�uj� zainteresowanie i wzmagaj� poczuciew�asnego zna�czenia.Kariera zawodowa nie tylko nie przestaje by� przedmiotemambicji �yciowych wi�kszo�ci m�czyzn, ale ponadto zaczyna coraz cz�ciejodgrywa� rol� w �yciu kobiet wobec powszechnej tendencji wzrostu ichzatrudnienia.W �wietle tych faktów nale�y rozpatrywa� tezy niektórych socjologów francuskichg�osz�cych, �e rozwój kultury wspó�czesnej zmierza w kierunku cywilizacji czasuwolnego59.Nie ma w tej chwili podstaw do twierdzenia, �e czynno�ci czasuwolnego usun� w �yciu ludzi dojrza�ych na drugi plan zainte�resowania izaanga�owanie zasadniczym procesem pracy.Wydaje si� natomiast s�usznestwierdzenie wzgl�dnego wzrostu roli czasu wolnego jako maso�wego spo�ecznegozjawiska.Nale�y w zwi�zku z tym znów sobie u�wiadomi�, �e zjawisko okre�lone po polskuterminem czasu wol�nego, a na gruncie innych j�zyków nazywane leisure lubloisir, to nie tylko pewna porcja czasu � jak to sugeruje polska nazwa � lecztak�e pewien stan, pe�wien typ sytuacji.Leisure lub loisir jest przedmiotemwielu socjologicznych studiów i analiz; jako poj�cie Jednak sprawia trudno�ciprzy próbach definicji.J.Dumazedier, prowadz�cy od wielu lat badania69 J.Dumazedier, Vers une civilisation du loisir?, cyt.wyd.; por.tak�e numermiesi�cznika �Esprit" z lipca 1959 po�wi�co�ny zagadnieniom czasu walnego.czasu wolnego we Francji i uczestnicz�cy w organi�zacji mi�dzynarodowych bada�,stara� si� okre�li� francuskie loisir przez przeciwstawienie czynno�ciomkoniecznym i obowi�zkowym, swoj� prób� rozgrani�czenia posun�� przy tym do��daleko: �Loisir jest czynno�ci�, której dzia�aj�cy mo�e si� odda� ca�ko�wiciedobrowolnie, poza zobowi�zaniami zawodowymi, rodzinnymi i spo�ecznymi, abywypocz��, rozerwa� si� i rozwija�" 60 [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Search

Podstrony