Stanislaw Lem Doskonala Proznia (5)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Albowiem obiekty takie jaks�o�ca, planety, chmury, kamienie nie s� wcale unikalne; na�tomiast unikalne s�wszystkie �ywe organizmy.Ka�dy cz�owiek jest tedy jakby g�ówn� wygran� naloterii, i to na takiej, na której wygrywa jeden los na ichteragigamegamulticentyliony.Dlaczego atoli nie wy�czuwamy na co dzie� tejastronomicznie monstrualnej znikomo�ci szans w�asnego i cudzego przyj�cia na�wiat? Dlatego, odpowiada profesor Kouska, poniewa� nawet to, conajnieprawdopodobniej zachodzi, skoro zachodzi, to zachodzi! A tak�e, poniewa�na zwyczaj�nej loterii widzimy mrowie losów pustych i ten jeden, który wygrywa;natomiast na egzystencjalnej loterii losów przegrywaj�cych nie wida�.�Pustelosy s� na lo�terii bytu niewidzialne!� - t�umaczy profesor Kouska.Przegranana tej loterii to wszak tyle, co nieurodzenie, a kto si� nie urodzi�, tego niema ani troszeczk�.Teraz zacytujemy autora, który na str.619.L t.�Deimpossibilitate vitae� powiada (wiersz 23 od góry): �Jedni ludzie przychodz� na�wiat, bo pochodz� ze zwi�zków ma��e�skich, które rodziny ich po k�dzieli i pomieczu od dawna sobie z góry planowa�y, tak �e przysz�y ojciec danej osoby iprzysz�a jej matka ju� b�d�c dzie�mi zostali sobie przeznaczeni.Cz�owiek, coujrza� �wiat�o dzienne jako dziecko takiego ma��e�stwa, mo�e mie� wra�enie, i�prawdopodobie�stwo je�go egzystencji by�o znaczne, w przeciwie�stwie do te�go,kto si� dowiaduje, �e ojciec jego pozna� jego matk� w toku wielkich migracjiczasu wojennego, albo wr�cz, i� pocz�ty zosta�, poniewa� jaki� huzarnapoleo�ski umykaj�c spod Berezyny oprócz kubka z wod� zabra� napotkanemu naskraju wsi dziewcz�ciu jeszcze i wia�nek.Cz�owiekowi takiemu mo�e si� wydawa�,�e gdy�by huzar bardziej si� spieszy�, czuj�c na karku kozac�kie sotnie, lubgdyby jego matka nie szuka�a nie wie�dzie� czego na skraju wsi, lecz jak Bógprzykaza� sie�dzia�a w domu na zapiecku, to i jego by nie by�o na �wiecie,czyli �e szansa jego egzystencji wisia�a na w�o�sku w przeciwie�stwie do szansytego, czyi rodzice byli sobie z góry przeznaczeni.Mniemania takie s� mylne,poniewa� nie ma naj�mniejszego sensu uznawa�, i� rachub� prawdopodo�bie�stwaczyichkolwiek narodzin nale�y rozpoczyna�, jako od punktu zerowego skaliprobabilistycznej, od przyj�cia na �wiat przysz�ego ojca i przysz�ej matkidanego osobnika.Je�li mamy labirynt, z�o�ony z ty�si�ca pokoi, po��czonychtysi�cem drzwi, to prawdo�podobie�stwo przej�cia od pocz�tku do ko�calabiryn�tu wyznacza suma wszystkich wyborów we wszystkich kolejnych pokojach,przez które idzie szukaj�cy drogi, a nie pojedyncze prawdopodobie�stwotrafienia we w�a�ciwe drzwi w jakim� jednym pokoju.Je�li si� zmyli drog� wpokoju numer sto, to si� tak samo za�b��dzi i nie wyjdzie na wolno��, jak kiedysi� zmyli drog� w pokoju pierwszym lub tysi�cznym z kolei.I podobnie, nie mapowodu, dla jakiego nale�a�oby uzna�, �e tylko moje narodziny podlega�y prawomszansy, natomiast nie podlega�y im narodziny mych rodziców, ich rodziców,dziadków, pradziadków, ba�bek, prababek itd., a� do narodzin �ycia na Ziemi.Nie ma sensu mówi�, �e egzystencjalny fakt istnienia ludzkiej jednostki dlaka�dego konkretnego osobnika jest zjawiskiem bardzo ma�o prawdopodobnym.Bar�dzo, wzgl�dem czego? Sk�d nale�y zaczyna� rachub�? Bez ustalenia punktuzerowego, czyli pocz�tku skali oblicze�, pomiar, a wi�c i estymacjaprobabilizmu, sta�je si� pustym d�wi�kiem.Z mojego rozumowania nie to wynika,jakoby moje przyj�cie na �wiat by�o zapewnione przedustawnie, jeszcze nim si�Ziemia uformowa�a; wr�cz przeciwnie, i wynika z niego to, �e mog�o mnie wcalenie by� i nikt by tego nawet nie zauwa�y�.Wszystko, cokolwiek statystyka ma dopowiedzenia w sprawie prognozy indywidualnych narodzin, jest nonsensem.Albowiem uwa�a ona, �e ka�dy cz�owiek, jakkolwiek ma�o prawdopo�dobnyoddzielnie, jest przecie� mo�liwy jako realizacja pewnych szans; tymczasemudowodni�em, �e maj�c przed sob� dowoln� jednostk�, na przyk�ad piekarza Mucka,mo�na powiedzie�, co nast�puje: cofaj�c si� w czas sprzed jego urodzin mo�naodnajdywa� takie momenty czasowe, i� przepowiednia, wypowiedziana z danegoczasowego momentu, jakoby piekarz Mucek mia� powsta�, b�dzieprawdopodobie�stwem dowolnie ma�o ró�ni�cym si� od zera.Gdy moi rodziceznale�li si� w �lubnym �o�u, szans� mojego przyj�cia na �wiat wynosi�y, dajmyna to, jeden do stu tysi�cy (bior�c pod uwag� m.in.�miertelno�� nie�mowl�t,do�� wysok� w czasie powojennym).Podczas obl�enia twierdzy Przemy�l szans�mych narodzin wynosi�y tylko jeden do biliona; w roku 1900 - jeden do tryliona;w roku 1800 - jeden do kwadryliona i tak dalej.Obserwator, który oblicza�byszans� mego narodzenia pod eukaliptusem, w czasie interglacja�u na MalejStranie, po migracji mamutów i ich rozstroju �o��dkowym, ustali�by szans�ujrzenia przeze mnie �wiat�a dziennego na jeden do centyliona.Wielko�ci rz�dugiga pojawiaj� si�, gdy cofn�� punkt estymacji o miliard lat, rz�du tera - gdyo trzy miliardy lat itd [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Search

Podstrony