[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Nieskutecznoœæ mechanizmów obronnychosobowoœci nastawionych na zaspokojenie potrzeby akceptacji jest Ÿród³em lêkuwtórnego.W ten sposób powstaje b³êdne ko³o, prowadz¹ce do zaburzeñnerwicowych.(2)Koncepcje lêku behawiorystyczne zachowanie cz³owieka jest efektem wyuczonychreakcji wskutek oddzia³ywañ bodŸców p³yn¹cych ze œrodowiska.W tym znaczeniurównie¿ „lêk" jest reakcj¹ wyuczon¹.Zgodnie z teori¹ uczenia siê takie pojêciejak „generalizacja", „transfer", „wygaszanie", „ró¿nicowanie" maj¹ tak¿ezastosowanie do lêku.Tak np.Dollard i Miller ró¿nicuj¹ pojêcie strachu ilêku.Lêkiem jest strach, którego Ÿród³o jest niejasne lub „zaciemnione przezwyparcie".Przy czym podkreœlaj¹, ¿e fizjologiczne i neurologiczne pod³o¿estrachu i lêku jest oczywiœcie wrodzone.(3 )Egzstencjalne koncepcje lêku.Istot¹ egzystencjalnej koncepcji lêku jestprzyrodzona cz³owiekowi œwiadomoœæ w³asnej podmiotowoœci i relacyjnoœci, któraprzejawia siê zdolnoœci¹ do reagowania emocjami (negatywnymi i pozytywnymi) nainformacje p³yn¹ce ze œwiata.Lêk odgrywa tu kluczow¹ rolê, poniewa¿podmiotowoœæ zosta³a cz³owiekowi narzucona w rozumieniu mo¿liwoœci, miêdzyktórymi musi on ci¹gle wybieraæ.Ta koniecznoœæ dokonywania wyborów, nios¹ca zasob¹ stres, generuje lêk przed rezygnacj¹ z w³asnej autentycznoœci.Wprawdziedokonuj¹c okreœlonych wyborów cz³owiek traci autentycznoœæ, ale zyskuje spokój.Spokojowi temu zagra¿a potencjalnie trwoga (synonim lêku), która jestdefiniowana jako wszechobecna i bezprzedmiotowa.Jej Ÿród³em s¹ dwiefundamentalne i niezale¿ne od naszej woli prawdy, ¿e „jesteœmy rzuceni w œwiat"oraz ¿e „musimy umrzeæ".Ró¿nie ludzie radz¹ sobie z owym lêkiemegzystencjalnym.Teoria ta zwróci³a uwagê na wszechobecnoœæ lêku w ¿yciucz³owieka jako kategorii stresu wyboru.Wynik owego wyboru jest zawszeniepewny.W ten sposób lêk w psychologii egzystencjalnej przedstawiony jestjako motoryczna si³a dzia³ania i cz³owieka.(4) Poznawcze koncepcje lêku.Koncepcja Paula McReynoldsa.Autor wyró¿nia lêkpierwotny i wtórny.Lêk pierwotny wi¹¿e siê z poznawczym funkcjonowaniemjednostki, zaœ lêk wtórny z procesem warunkowania, dziêki któremu pierwotnieneutralne bodŸce nabieraj¹ cech lêkogennych.Koncepcja lêku McReynoIdsa jestkonsekwencj¹ jego pojmowania systemu poznawczego, który mo¿na opisaæ wkategoriach odbierania, przetwarzania, magazynowania i odtwarzania informacji.W tym systemie „zakodowana" jest wiedza o samym sobie i œwiecie zewnêtrznym,ukszta³towana w tzw.schematach poznawczych.Sam proces poznawczy to nic innegojak szufladkowanie nap³ywaj¹cych informacji w odpowiednie kategorie poznawcze.Przy czym nale¿y pamiêtaæ, ¿e odbierana przez; cz³owieka informacja mo¿e byækodowana za pomoc¹ wielu ró¿nych kategorii jednoczeœnie, co poci¹ga za sob¹niekiedy pojawienie sie niezgodnoœci poznawczej.Rozwi¹zanie owej niezgodnoœcipoznawczej poprzez zmianê kategoryzacji informacji jest procesem innowacyjnymNastêpstwem nierozwi¹zanej niezgodnoœci poznawczej jest w³aœnie lêk.McReynoldspodkreœla, ¿e istniej¹ indywidualne ró¿nice w preferowaniu pewnych regu³radzenia sobie z niezgodnoœci¹ poznawcz¹, którym preferencjom towarzysz¹specyficzne odczucia subiektywne.Tak np.istnieje tendencja do rozwi¹zywanianiezgodnoœci poznawczych wystêpuj¹cych miedzy kategoriami, w które kodowane s¹treœci percepcyjne.Tendencji tej towarzyszy uczucie napiêcia.Istnieje te¿inna tendencje do utrzymania zaleg³oœci poznawczej, tj.kumulowanianiezasymilowanych treœci w systemie poznawczym.Tej tendencji w³aœnietowarzyszy lêk.I wreszcie ostatnia opisana przez McReynoldsa tendencja doutrzymania procesu innowacji na optymalnym poziomie wi¹¿e siê z podnieceniemb¹dŸ nud¹.Opisane tendencje rozwi¹zywania problemów niezgodnoœci poznawczejodnosz¹ siê zarówno do teraŸniejszoœci, przesz³oœci, jak i do przysz³oœci, awiêc tak¿e lêk mo¿e byæ opisywany w tych trzech kategoriach czasu.Zdotychczasowych rozwa¿añ wynika, ¿e Ÿróde³ lêku pierwotnego nale¿y szukaæ wpewnych bardziej stabilnych w³aœciwoœciach systemu poznawczego cz³owieka, amianowicie na poziomie zaleg³oœci poznawczej.Mo¿e to nast¹piæ w trojakisposób: - przez d³ugotrwa³y nap³yw treœci percepcyjnych, których jednostka niepotrafi przyswoiæ (zasymilowaæ); - przez zbyt gwa³towny nap³yw treœcipercepcyjnych, które wskutek tego nie mog¹ byæ przyswojone;- przez dezasymilacjê treœci poprzednio zasymilowanych.10.Teorie frustracjiSam termin frustracja jest nieprecyzyjny i wieloznaczny, poniewa¿ bywa onu¿ywany w 3 znaczeniach opisuj¹cych: (1) sytuacjê frustruj¹c¹ lub warunki j¹wywo³uj¹ce, (2) skutki frustracji u danej osoby (np.napiêcie emocjonalne,nieprzystosowanie itp.), (3) skutki frustracji przejawiaj¹ce siê w sposobiereagowania danej osoby (gniew, agresja, wycofywanie siê itp.) Frustracjazachodzi wtedy, gdy przerwany zostaje ci¹g zachowañ ukierunkowanych naosi¹gniecie jakiegoœ celu.Celem mo¿e byæ zaspokojenie okreœlonych potrzeb.Teza druga zak³ada istnienie wprost proporcjonalnej zale¿noœci miêdzyintensywnoœci¹ pobudzenia do agresji i takimi w³aœciwoœciami frustracji, jak:si³a zablokowanego popêdu, zakres zablokowania i liczba kolejno doznawanychfrustracji.Teza trzecia zak³ada, ¿e przejawianie tendencji do agresji zale¿nejest od antycypowania kar: (a) efektem kary jest przejœciowe zahamowaniezachowañ siê agresywnych; (b) karanie zachowañ agresywnych wywo³uje jejprzemieszczanie siê na inne dostêpne obiekty.Warto przypomnieæ, ¿e badacze zYale definiuj¹ agresjê jako dzia³anie, którego celem jest wyrz¹dzenie szkodyosobie lub przedmiotowi, na który zostanie skierowana (uszkodzenie lubzniszczenie przedmiotu, sprawienie cierpieñ moralnych lub/i fizycznych itp.).Istotnym dla tej teorii jest rozró¿nienie miêdzy agresj¹ jako form¹ zachowaniasiê, a wewnêtrznym stanem motywacyjnym (pobudzenie do agresji czyli popêdagresji.Punktem wyjœcia w teorii frustracji jest analiza zachowania siê czl.wobec przeszkód utrudniaj¹cych b¹dŸ uniemo¿liwiaj¹cych.normalny" przebiegzachowania.Poszczególni twórcy lub interpretatorzy teorii frustracji ró¿niedefiniuj¹ samo jej pojêcie, akcentuj¹c b¹dŸ sam¹ przeszkodê (fakt zewnêtrznywp³ywaj¹cy na stan psychiczny), b¹dŸ reakcjê na przeszkodê (stan napiêciaemocjonalnego, zwykle przykry, zwi¹zany z niezaspokojon¹ potrzeb¹).W pierwszymprzypadku akcentuje siê przede wszystkim przyczyny i Ÿród³a frustracji, a wdrugim - bezpoœrednie i odleg³e nastêpstwa i skutki frustracji.(1) Przyczyny frustracjiDollard i wsppodkreœlaj¹, ¿e podstawowymi warunkami pojawienia siê frustracjis¹ zarówno brak, jak i udaremnienie.Rosenzweig przyjmuj¹c dwa kryteria nakontinuum: pasywnoœæ vs.aktywnoœæ i wewnêtrznoœæ vs.zewnêtrznoœæ wydzieli³ 4podstawowe kategorie przyczyn frustracji: - Przeszkody „pasywne zewnêtrzne",tj.takie, które znajduj¹ siê w stanie biernym poza cz³owiekiem.S¹ tonajczêœciej przeszkody fizyczne zwi¹zane z warunkami dzia³ania, jak np.spóŸniaj¹cy siê tramwaj, bêd¹cy przyczyn¹ spóŸnienia siê do pracy.- Przeszkody„aktywne zewnêtrzne", to takie, które znajduj¹ siê poza cz³owiekiem, aleczynnie na niego oddzia³uj¹ [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • rurakamil.xlx.pl
  •