Feynman Richard P. Sens tego wszystkiego (2)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Je�li wybierzecie setk�, pa�trz�c naswoich przyjaciól, to otrzymacie z�y wynik, bo rzecz dotyczy ludzi z tej samejcz�ci kraju.Je�li jednak wybierzecie setk� w sposób, który, o ile mo�na tostwierdzi�, w ogóle nie jest zwi�zany ze wzrostem wybieranych, to wtedy; gdypo�ród 100 wy�onicie 40 ludzi wy�szych ni� 180 cm, w 100 milionach znajdzie si�ich oko�o 40 milionów.O ile wi�cej czy o ile mniej - mo�na to okre�li� ca�kiemdok�adnie.Okazuje si�, �e po to, by nie pomyli� si� o wi�cej ni� 1%, trzebamie� próbk� licz�c� 10 tysi�cy.Ludzie nie zdaj� sobie sprawy, jak trudnoosi�gn�� du�� dok�adno��.Dla marnych 1-2% potrzeba 10 tysi�cy prób.Metod� t� stosuj� ludzie oceniaj�cy warto�� reklamy tele�wizyjnej.Nie, oniraczej s�dz�, �e u�ywaj� tej metody.To jest bardzo trudne zadanie., anajtrudniejsz� cz�� stanowi wybór respondentów spe�niaj�cych odpowiedniekryte�a.Jak sldoni� przeci�tnego cztowieka, by zainstalowa� w swoim domuga�d�et, który pozwoli�by stwierdzi�, jakie programy telewizyjne ogl�dai; alboco to za przeci�tny cz�owiek, który zgodzi si� za pieni�dze notowa�, coogl�da�; i na ile dok�adnie zapisuje on po 15 minutach, kiedy rozlegnie si�sygnat, co zobaczy�? Nie wiadomo.Nie mamy zatem prawa orzeka� na podstawietysi�ca czy 10 tysi�cy, a to wszystko, czym dysponuj� ludzie, którzy zajmuj�si� podobnymi sprawami i oceniaj�, co ogl�da�j� przeci�tni widzowie.Nie mabowiem w�tpliwo�ci, �e repre�zentatywna próbka znajduje si� poza kontrol�.Metody staty�styczne s� dobrze znane.Problem uzyskania w�a�ciwej próbki jestbardzo powa�ny i o tym wszyscy wiedz�.Mamy tu wi�c do czynienia z uprawnion�metod� naukow�.Nie sprawdza si� ona tylko wtedy, gdy o tym nie wiecie.Potem ztego rodzaju bada� p�yn� wnioski, �e wszyscy ludzie na �wiecie s� tak naiw�ni,jak to tylko mo�liwe, a jedynym sposobem, by ich przeko�na�, jest nieustanneobra�anie ich inteligencji.Ten wniosekmo�e by� poprawny Z drugiej strony mo�e by� falszywy.Je�li jest falszywy, topopelniamy wielki bl�d.Jest zatem kwesti� sporej odpowiedzialno�ci opracowaniesposobów sprawdza�nia, na jakie formy reklamy ludzie zwracaj� uwag�.Jak mówilem, znam wielu ludzi.Zwyk�ych ludzi.I uwa��am, �e obra�a si� ichinteligencj�.Chodzi mi o ró�ne rzeczy Wl�czasz radio.Je�li obdarzony jeste�jak�kolwiek wra�liwo��ci�, to mo�esz zwariowa�.Ludzie jako� potrafi� - ja si�jesz�cze nie nauczylem - nie zwraca� uwagi na to, co dysz�.Nie wiem, jak torobi�.I tak, przygotowuj�c ten wyklad, wt�czylem radio na trzy minuty iuslyszalem dwie rzeczy.Najpierw, kiedy wl�czylem radio, uslyszalem muzyk� in�dia�sk� - Indian z NowegoMeksyku, z plemienia Nawaków Rozpoznalem j�.Sluchalem ich w Gallup* i urzeklimnie.Nie b�d� tutaj próbowat na�ladowa� ich �piewów wojennych, cho�cia�mialbym na to ochot�.Kusi mnie.Ta muzyka jest bardzo interesuj�ca, jestgl�boko zwi�zana z ich religi� i jest czym�, co oni szanuj�.Dlatego uczciwiestwierdzam, �e bylem zadowo�lony, i� w radiu mo�na us�ysze� co� interesuj�cego.Wi�zalo si� to ze sfer� kultury Musimy uczciwie to przyzna�.Je�li ma�my jednakpowiedzie�, co mo�na by�o us�ysze� w ci�gu trzech minut, to wymieni�emdotychczas tylko jedn� z rzeczy.Slucha�lem dalej.Có�, troszeczk� oszukiwalem.Kontynuowa�em slu�chanie, bo muzyka mi si� podoba�a.By�a dobra.Sko�czy�a si�,a spiker powiedzia�: �Wkroczyli�my na wojenn� �cie�k�, je�li chodzi o wypadkisamochodowe".Potem mówi� o tym, �e na�le�y by� ostro�nym, by unika� wypadków.To nie obra�a inte�ligencji.Nie obra�a Indian Nawaków ani ich religii i ichidea�ów.Sluchatem dalej, a� us�ysza�em, �e istnieje jaki� napój dla ludzi,którzy my�l� m�odo, zwany chyba Pepsi-Cola.Po�wiedzialem sobie: �No, dobrze,wystarczy".Zastanowi� si� nad tym przez chwil�.Przede wszystkim sam pomys�jest idio�tyczny.Kogo ma si� tu na uwadze, mówi�c o cz�owieku, który my�lim�odo? S�dz�, �e chodzi o osob�, która lubi robi� rze�* Miasteczko w pó�nocno-zachodniej cz�ci stanu Nowy Meksyk, w pobli��urezerwatów Indian Nawaków i Zuni (przyp, t�um.).czy stanowi�ce domen� ludzi mlodych.W porz�dku, pozwól�my im tak my�le�.Powstaje te� napój dla takich ludzi.Przy�puszczam, �e w dziale analiz firmyprodukuj�cej napoje o tym, ile doda� soku z limony, zdecydowano w nast�puj�cysposób: �Dobrze, produkowali�my napój dla zwyczajnych ludzi, ale musimy tozmieni�.Przeznaczymy go nie dla zwyczajnych lu�dzi, lecz dla specjalnych,którzy my�l� mlodo.Wi�cej cukru".Sam pomysl, �e napój jest przeznaczony dlaludzi, którzy my��l� mlodo, wydaje si� absurdalny.Tak wi�c, wskutek dziala� tego rodzaju jeste�my nieustan�nie obra�ani, naszainteligencja jest wci�� obra�ana.Mam po�mysl, jak z tym walczy�.Ludzie snuj�,jak wiecie, ró�ne plany, a i FTC* próbuje to jako� wyprostowa�.Ja mam prostyplan.Wyobra�cie sobie, �e kupili�cie prawo do u�ywania prLez 30 dni 26 tablicogloszeniowych na obszarze wielkiego Seattle, z których 18 jest o�wietlonych.Na tych tablicach umieszczacie znak, który mówi: �Czy twoja inteligencjazostala obra�ona? Nie kupuj tego produktu".Nast�pnie kupujecie kilka odcinkówreklamowych w telewizji i radiu.W �rodku jakiego� programu pojawia si�cz�owiek mówi�cy: �Przepraszam, przykro mi, �e przerywam, ale je�li uwa�acie,i� jakakolwiek reklama obra�a wasz� inteligencj� albo w jakikolwiek sposób wamprLeszka�dza, to sugerujemy, by�cie nie kupowali tego produktu".Wów�czaswszystko zostanie naprawione mo�liwie najszybciej.Dzi�kuj�.Je�li teraz ktokolwiek ma jakie� pieni�dze, które chcia�by wyrzuci�, toradzi�bym zrobi� eksperyment z okre�leniem inte�ligencji przeci�tnegotelewidza.To interesuj�ce pytanie.Oto szybki sposób sprawdzenia jegointeligencji.Cho� mo�e nieco zbyt drogi.Powiecie: ,.To nie jest wa�ne.P�ac�cy za reklam� musz� sprzeda� swoje towary".I dalej w tym stylu.Z drugiejstrony wyobra�enie, �e przeci�tna osoba nie jest inteligentna, wydaje si�bardzo niebezpieczne.Nawet je�li to prawda, nie powinno si� tego taktraktowa�, jak si� traktuje.* Federal Trade Commission - Federal�a Komisja Handlu rz�du StanówZjednoczonych (przyp.t�um.).Wielu reporterów gazet i komentatorów zak�ada, �e spo�e�cze�stwo jest g�upszeod nich, �e nie potrafi zrozumie� rzeczy, których oni sami nie rozumiej�.Powiedzmy sobie, �e to jest �mieszne.Nie chc� twierdzi�, �e oni s� bardziejt�pi ni� prze�ci�tny cz�owiek, ale �e w pewnym sensie s� bardziej t�pi ni�przeci�tny cz�owiek.Co mam powiedzie�, je�li musz� wyja�ni� jakie� zagadnienienaukowe dziennikarzowi, a on pyta, o co chodzi? Wyja�niam mu s�owo po s�owie,tak jak wyja�nia�bym swojemu s�siadowi.On nadal nie rozumie, co mo�e si�zda�rzy�, bo nie naprawia pralek, nie wie, czym jest silnik czy cokol�wiekinnego.Innymi s�owy, nie ma �adnego do�wiadczenia technicznego.Na �wieciejest wielu in�ynierów.Jest wielu ludzi o wyobra�ni technicznej.Jest wieluludzi m�drzejszych od dziennikarza, powiedzmy, w dziedzinie nauki.Dlatego jegoobowi�zkiem jest przekaza� problem, niezale�nie od tego, czy go rozumie czynie, dok�adnie w taki sposób, w jaki zosta� mu przedstawiony To samo odnosi si�do ekonomii i innych dzie�dzin [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Search

Podstrony