Psychologia inwalidztwa7

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Psychologia inwalidztwa._______27.01.2001 r.Wyk�ad VII.Powiedzieli�my, �e inwalidztwa nie nale�y traktowa� jako jedynego b�d�wyizolowanego czynnika, który kszta�tuje osobowo��.Jest to wypadkowa wieluczynników, ale oczywi�cie trzeba mie� �wiadomo��, �e niektóre czynnikiodgrywaj� wi�ksz� a inne mniejsz� rol�.Wiemy, �e skutkiem fizycznego inwalidztwa cz�sto jest wyst�powanie u osóbniepe�nosprawnych zani�onego obrazu samego siebie, a w zwi�zku z tym równie�ni�szej samooceny, a wi�c nieprawid�owego obrazu samego siebie.Tworzymy obrazsamego siebie na podstawie ró�nych czynników a jednym z nich jest ocena w�asnejsprawno�ci (równie� ocena �rodowiska na ten temat).Niestety inwalidztwo wp�ywadosy� mocno na to, �e obraz siebie cz�owieka dotkni�tego jak��niepe�nosprawno�ci� jest zani�ony.U wielu osób niepe�nosprawnych wyst�puje wzwi�zku z tym mniejsze poczucie warto�ci.Do tego wniosku doszed� Dega, orazFaterson i Schelsky.Nie jest to jednak a� tak jednoznaczne.Z jednej strony nie ma w�tpliwo�ci, �eten zani�ony obraz siebie i poczucie mniejszej warto�ci wyst�puj�, ale zdrugiej strony niektórzy autorzy odwo�uj�cy si� do teorii Adiera twierdz�, �efizyczne ubytki mog� by� powodem i motywacj� do lepszych osi�gni��.Badania psychologiczne Seidenfelda �wiadcz� o tym, �e w niektórych przypadkachosoby niepe�nosprawne posiada�y wy�sze poczucie w�asnej warto�ci ni� osoby zgrupy kontrolnej.Z jednej strony s� wi�c dowody, �e osoby niepe�nosprawne maj� zani�ony obrazsamego siebie i ni�sze poczucie w�asnej warto�ci, a z drugiej strony spotykamytakie badania, które �wiadcz�, �e osoby niepe�nosprawne uzyskuj� wy�sze wyniki,wy�sze poczucie w�asnej warto�ci, ni� osoby zdrowe.Wyniki te nale�y oczywi�cietraktowa� z du�� ostro�no�ci�.Wright badaj�c zwi�zek pomi�dzy inwalidztwemfizycznym a poczuciem w�asnej warto�ci stwierdza, �e obiektywny fakt kalectwa,inwalidztwa, stanowi niezwykle w�skie kryterium dla oceny, która jednostka jestnadmiernie sk�onna przekre�li� w�asn� warto��, a która nie.Nale�y pami�ta�, �e reakcje osoby, która dozna�a wypadku b�d� bazowa�y na ca�ejstrukturze osobowo�ci z przed wypadku.Reasumuj�c : nale�y stwierdzi�, �e inwalidztwo fizyczne mo�e wywiera� naosobowo�� danej jednostki dodatni wp�yw (teoria kompensacji Adiera ) lub te�ujemny ( w zale�no�ci od potencja�u z okresu przed doznaniemniepe�nosprawno�ci).Cz�owiek generalnie si� nie zmienia, reaguje w taki sam sposób, jednak tereakcje mog� by� bardziej nasilone.Np.dwie osoby mog� zapa�� na identyczn�chorob� i jedna z nich jest na tyle silna, �e si� nie podda a druga szybko si�za�amuje (jest s�aba psychicznie).Sama osoba odpowiedzialna jest za rozwój swojej osobowo�ci i rozwi�zywanieswoich problemów ale nale�y pami�ta�, �e kszta�towanie osobowo�ci zale�yrównie� od �rodowiska ( wychowawców i procesu wychowawczego ).Akceptacjapsychiczna inwalidztwa dokonuje si� na drodze wyobra�enia swego cia�a jakoistotnego elementu osobowo�ci i w rezultacie prowadzi do osi�gni�cia w sytuacjiniepe�nosprawno�ci pozytywnej stabilizacji intelektualnej i emocjonalnej.Przed osi�gni�ciem tego stanu konstytucja fizyczna wchodzi�a jako elementosobowo�ci w formie nieuszkodzonej.Osoby dotkni�te inwalidztwem rozwi�zuj�problemy w podobny sposób jak ludzie zdrowi ( albo dobrze albo �le ).Faktzaistnienia inwalidztwa burzy dotychczasow� struktur� psychiczn�, dotychczasowe�ycie.St�d niektórzy porównuj� inwalidztwo do �mierci, osoba musi umrze� jakojednostka zdrowa i musi ponownie si� narodzi� jako jednostka niepe�nosprawna,poniewa� s� to dwa zasadniczo ró�ne sposoby funkcjonowa�nia.Musi funkcjonowa�wed�ug innego systemu warto�ci.Reykowski pisz�c o rozwoju osobowo�ci dochodzido wniosku, �e polega on na przechodzeniu od form ni�szych do wy�szych i odbywasi� na ró�nych poziomach systemu, który tworzy osobowo��.Dotyczy to wszczególno�ci inwalidów, którzy musz� dokona� ogromnego wysi�ku rozwojowego,zaakceptowa� i odnale�� si� w tej sytuacji.Wa�ny jest tu problem akceptacji.Psychologiczne skutki inwalidztwa mog� prowadzi� do zaburze� osobowo�ci,szczególnie takich jak poczucie mniejszej warto�ci, negatywne zmiany w obraziesiebie, zani�ony obraz siebie, zwi�kszonej frustracji, wzrostu agresywno�ci,depresji, utraty sensu �ycia.Natomiast prawd� te� jest, �e mo�na swojeinwalidztwo zaakceptowa� i ca�kiem dobrze funkcjonowa� w �rodowisku spo�ecznym.Mo�e te� by� przyczyn� wzmocnienia psychicznego (Adier - teoria kompensacji)poprzez jego integracj� i weryfikacj� hierarchii warto�ci.W wielkim stopniuzale�y to od danej, konkretnej struktury osobowo�ci.Jak reaguj� ludzie na utrat� sprawno�ci.Najgorsz� sytuacj� jest taka gdy traci si� nagle jak�� sprawno��.Wielk� rol�gra turównie� wiek, w którym traci si� sprawno��.Znaczna utrata sprawno�ci i zdrowia podobnie jak utrata kogo� bliskiego stawiacz�owieka w sytuacji trudnej, w sytuacji kryzysowej, nadmiernego obci��enianaszejosobowo�ci wzbudzaj�c napi�cia emocjonalne i wywo�uj�c zmiany w sferzepsychicznej.�ycie cz�owieka z niepe�nosprawno�ci� fizyczn�, jego funkcjonowanie jakojednostki, jako istoty spo�ecznej, rozwój jego osobowo�ci i wykorzystaniemo�liwo�ci, zale�y nie tylko od struktury jego osobowo�ci ukszta�towanej przeddoznaniem takiego czy innego rodzaju niepe�nosprawno�ci, ale zale�y tak�e odwarunków �rodowiskowych oraz od tego jak on reaguje na powstanieniepe�nosprawno�ci i jaki jest przebieg tej reakcji w czasie.Reakcje jednostkinautrat� sprawno�ci by�y przedmiotem analiz wielu autorówm.in.B.Wright, która przedstawia t� reakcj� jako utrat� cennej warto�ci,zwracaj�cszczególn� uwag� na jej okres, okres �alu, i porównuj�c go do analogicznegostanu poutracie kogo� bliskiego ( odej�cie na zawsze ) [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Search

Podstrony