ustny

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.By� mo�e dlatego zosta� poet� - melancholikiem, cz�owiekiem smutnym, który od�ycia ucieka w g��b rozwa�a� filozoficznych.Poj�cia przesz�o�ci i przysz�o�ci,wiecznej zmiany, fascynuj� jego umys�, tak jak góry.Tatry- to jeszcze jednaprzestrze�, w której odnajdywa� si� pogodzony z niezbyt szcz�liw�rzeczywisto�ci�, która przedar�a si� do jego poezji.Epok� pozytywistyczna nazywano cz�sto "czasami niepoetyckimi".- Adam Asnyk znajdowa� si� w pozytywizmie w do�� specyficznej sytuacji - by�ato epoka podporz�dkowuj�ca wszelk� literatur� konkretnym celom, takim jakedukacja spo�ecze�stwa itp., a taki podej�cie do literatury raczej wyklucza�opoezj� z kr�gu lit.pozytywistycznej; jednak Asnyk wyrwa� si� z tego kr�guprozy; uwa�a� si� równie� za kontynuatora tradycji romantycznych, cho� jegoideologia odbiega od za�o�e� tej epoki, a mocno zbli�a si� do pozytywizmu,jednak nigdy nie zmienia si� we wrogo�� przeciwko romantykom, przeciwnie:przychyla� si� do koncepcji pogodzenia tych dwóch odmiennych epok;- Egzystowanie na skraju dwóch epok dawa�o Asnykowi wielk� swobod� tworzenia,gdy� w�a�ciwie nie mia� du�ej konkurencji (poza Konopnick�); st�d te� mamy takwielk� ró�norodno�� tematyczn� poezji Asnyka;- zacznijmy od tego, co najbardziej przybli�a Asnyka do pozytywizmu; wiersz �Dom�odych" mo�emy przyrówna� do �Ody do m�odo�ci" Mickiewicza - jest równie�swego rodzaju manifestem ideowym, cho� za�o�enia ideowe s� co najmniejsprzeczne z tymi, które g�osi� wieszcz.G�osi wszystkie wa�ne idee epoki (np.te, które pochodz� od Comte'a): kult nauki, wiedzy i prawdy, wzywa do aktywnegoudzia�u w tym nowym �wiecie; wa�ne jest jednak to, �e nie ca�kowicie zrywa� zprzesz�o�ci�, chce, aby odnoszono si� z szacunkiem do romantyzmu, gdy� jest towielkie kulturowe dziedzictwo, którego nie wolno zaprzepa�ci�; ten w�tekpogodzenia z romantyzmem pojawia si� równie� w wielu innych wierszach (�Daremne�ale"), czasem przeradza si� to nawet w wyra�anie niektórych ideiromantycznych, takich jak kult jednostki wybitnej (�Limba"); mimo swojegozainteresowania romantyzmem rozumie jednak konieczno�� zmian, ewolucji �wiata,co uzasadnia nadej�cie nowej epoki i odej�cie starej z mrok przesz�o�ci (SonetI z cyklu �Nad g��biami");- poza w�tkami egzystencjalnymi, Asnyk porusza tak�e tematyk� bardziejprzyziemn�: pisze wiele pi�knych erotyków, w których do mi�o�ci podchodzi zwielu ró�nych stron: raz zauwa�a, �e mi�o�� romantyczna, która idealizujekochanka jest bez sensu i �e nie wierzy w mi�o��, gdy zorientowa� si�, �ezwykle jest to po prostu zwyk�a salonowa gra (�Karmelkowy wiersz"); z drugiejstrony jednak ze zdumieniem zauwa�a, �e znowu zakocha� si�, i �e znowu wierzy wmi�o�� - ma ona dla niego wielkie znaczenia (�Ja ciebie kocham"); Innym znowurazem pokazuje swój smutek i rozpacz z powodu rozstania z ukochan� (�Ach, jakmi smutno"); Jest równie� ciekawy i do�� popularny wiersz �Mi�dzy nami nic nieby�o", który jest antytez�: mimo i� na pocz�tku nadmienia pod.lir., �e niemiedzy nim i opisywan� kobieta nic nie by�o, to jednak podawane dalej przyk�adyabsolutnie temu zaprzeczaj�;- Mamy tu wi�c deklaracj� ideow� epoki pozytywizmu, prób� pogodzenia romantyzmuz pozytywizmem, ogólne przemy�lenia filozoficzne w cyklu �Nad g��biami" orazciekaw� liryk� mi�osn�;62.Wymie� polskich laureatów literackiej Nagrody Nobla i omów twórczo��jednego z nich.Polscy laureaci literackiej Nagrody Nobla:1905 - Henryk Sienkiewicz za Quo Vadis; 1924 - W�adys�aw Reymont za Ch�opów;1980 - Czes�aw Mi�osz za ca�okszta�t twórczo�ci; 1996 - Wis�awa Szymborska zaca�okszta�t twórczo�ci.Na pytanie �có� wi�c jest w tej poezji?� mo�na odpowiedzie�: i wielki temat ilekko�� formy, i precyzja j�zyka.Zas�ug� niew�tpliw� tej poezji jest fakt, �e�Wielki temat� wcale nie wydaje si� wielki, lecz bliski, jakby wyj�ty zw�asnych, zwyk�ych przemy�le� odbiorcy i nagle sformu�owany tak przera�liwiejasno i trafnie.Temat istnienia i �mierci, miejsca cz�owieka w �a�cuchuziemskich bytów, w przyrodzie, w gronie ludzi.Pytanie o istot�cz�owiecze�stwa, o istot� natury.By� mo�e dzi�ki humorowi, który cz�stotowarzyszy tym rozwa�aniom, mo�e dzi�ki szczypcie ironii wobec powagi sprawytego �wiata.Wiersze Szymborskiej przybieraj� czasem posta� minifabu�kiobrazuj�cej wa�kie zagadnienie, czasem operuj� domniemaniem, odwróceniem,zaprzeczeniem.Cz�sto spotykamy w tej poezji liryk� roli lub maski, jakbywielo�� g�osów, które wypowiadaj� si� w danych sprawach [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Search

Podstrony