[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.niezawsze wiemy, czy fakt zosta³ zakodowany bezpoœrednio (kiedy np.otrzymujemybezpoœredni¹ informacjê o tym, ¿e Jan jest dziadkiem Micha³a) czy zapoœrednictwem jakiejœ procedury wnioskowania.Tak wiêc w rozwi¹zaniu, jakieproponuje Anderson, dwa typy pamiêci okazuj¹ siê byæ ze sob¹ powi¹zane.Procedury stosowane s¹ bowiem do informacji nap³ywaj¹cych nie tylko ze œwiatazewnêtrznego, lecz tak¿e z bloku pamiêci deklaratywnej.Ten w³aœnie fakt sk³ania³ wielu badaczy do tego, aby przyj¹æ tylko jeden typwiedzy.Zwolennicy wiedzy o charakterze wy³¹cznie proceduralnym akcentowalidwie sprawy.Po pierwsze, jak uczyni³ to jeden z twórców psychologiipoznawczej, Neisser (1967), akcentowano dynamiczny, zmienny charakter pamiêci.Ka¿dy fakt wydobywania jakiejœ informacji z pamiêci zmienia j¹; kolejny aktpoznawczy wykorzystuje akty wczeœniejsze, ale jest od nich ró¿ny.Skoro ka¿deprzywo³anie czegoœ z pamiêci ró¿ni siê od poprzedniego, to ñie mo¿na mówiæ osta³ej reprezentacji wiedzy, o ponownym pojawieniu siê tej samej myœli.Po drugie, poniewa¿ nie zawsze mo¿emy odró¿niæ fakty obserwowane odinferowanych, wygodniej jest przyj¹æ, ¿e pamiêæ nasza sk³ada siê wy³¹cznie zró¿nego typu procedur.W tym kierunku id¹ takie koncepcje, jak teoria schematówRumelharta (1980), koncepcja skryptów Schanka i Abelsona (1977) czy teoria ramMinsky'ego (1975).W takim ujêciu naszeR1wiadomoœci nie tylko jakoœ wi¹¿¹ siê z naszymi umiejêtnoœciami, ale po prostunie ma miêdzy nimi ¿adnej ró¿nicy w strukturze reprezentacji.Wrócimy do tejproblematyki w dalszych rozwa¿aniach.Pamiêæ semantyczna i pamiêæ epizodycznaWa¿nego podzia³u pamiêci trwa³ej (LTM) na pamiêæ semantyczn¹ i pamiêæepizodyczn¹ dokona³ w 1972 roku Endel Tulving; podzia³ ten zyska³ ogromn¹popularnoœæ w literaturze psychologicznej.Najogólniej mówi¹c, pamiêæsemantyczna to system naszej ogólnej wiedzy pojêciowej, a pamiêæ epizodyczna towiedza zwi¹zana ze wspomnieniami i prze¿yciami osobistymi.Musimy jednakpamiêtaæ, i¿ podzia³ ten dotyczy wy³¹cznie pamiêci deklaratywnej.Sam Tulving(1985), nie odwo³uj¹c siê bezpoœrednio do teorii Andersena, wyró¿nia trzysystemy pamiêci trwa³ej: proceduraln¹, semantyczn¹ i epizodyczn¹, i wi¹¿e je zró¿nymi poziomami œwiadomoœci, przypisuj¹c najwy¿szy jej poziom(samoœwiadomoœæ) systemowi epizodycznemu, co obrazuje rysunek 26.Pamiêæproceduralna w ujêciu Tulvinga przejawia siê jedynie w reakcjach motorycznychorganizmu.Systemy pamie~ci Œwiadomo5æEPIZODYCZNA e---T AUTONOETYCZNA(wiem, ¿e wiem)SEMANTYCZNA.~--~-~.NOETYCZNA (wiem )PROCEDURALNA E---~.ANOETYCZNA(nie wierniRys, 26.Schemat relacji miêdzy poziomami œwiadomoœci a systemami pamiêci.(Wed³ug E.Tulving, 1985.)Informacje w systemach pamiêci semantycznym i epizodycznym przyjmuj¹ formês¹dów i charakteryzuje je znacznik prawdziwoœci (s¹ prawdziwe lub fa³szywe),mog¹ byæ analizowane introspekcyjnie i mog¹ zostaæ zakomunikowane werbalnie.W³aœciwoœci tych nie przejawia pamiêæ prpceduralna, wiedzê tego typu mo¿nazademonstrowaæ pewnym specyficznym zachowaniem, a jej nabycie wymaga zwykleintensywnego æwiczenia, podczas gdy wiedza epizodyczna, a czasem tak¿esemantyczna mo¿e zostaæ przyswojona w jednym akcie percepcji lub myœfi.Wzajemne relacje miêdzy wyró¿nionymi62systemami pamiêci przedstawia Tulving w swoim artykule How mapy memory systemsare there? (1985).Ujmuje on trzy wyró¿nione przez siebie systemy hierarchicznie, traktuj¹c pamiêæproceduralna jako system wyjœciowy, wspólny ludziom i zwierzêtom, z któregowy³ania siê najpierw system pamiêci semantycznej, a nastêpnie epizodycznej.Rysunek 26 przedstawia wzajemne relacje tych systemów i odpowiadaj¹cy ka¿demu znich stan œwiadomoœci: Stany te umieszcza Tulving na kontinuum, którego jedenkraniec stanowi nieœwiadoma wiedza, kolejny poziom to œwiadomoœæ œwiatazewnêtrznego i wewnêtrznego towarzysz¹ca pamiêci semantycznej, a najwy¿szypoziom, poziom samoœwiadomoœci, poczucie w³asnej to¿samoœci i czasusubiektywnego rozci¹gaj¹cego siê od przesz³oœci do przysz³oœci, w³aœciwy jestpamiêci epizodycznej
[ Pobierz całość w formacie PDF ]