Nietzsche Fryderyk O przesšdach filozofów

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.�wiatwidziany od wewn�trz, �wiat okre�lany i oznaczany ze wzgl�du na swój charakterinteligibilny � �wiat ten by�by w�a�nie wol� mocy i ponadto niczem.�� Jakto ? Nie znaczy� to, mówi�c popularnie : Bóg obalony, dyabe� za� nie �?Wr�cz przeciwnie! Wr�cz przeciwnie, przyjaciele moi ! I, do dyab�a, któ� waszmusza mówi� popularnie !��Jak to niedawno jeszcze, w pe�nej nowszych czasów jasno�ci, mia�o miejsce zrewolucy� francusk�, z t� okropn� i, z pobli�a s�dz�c, zbyteczn� krotochwil�,pod któr� jednak�e szlachetni i marzycielscy widzowie z ca�ej Europy tak d�ugoi tak nami�tnie podk�adali z daleka w�asne swe oburzoeia i zachwyty, a� tekstzanik� pod interpretacy�: tak samo jaka� szlachetna potomno�� mog�aby jeszczeni� niezrozumie� ca�ej ubieg�ej przesz�o�ci i snad� skutkiem tej pomy�ki widokjej dopiero zno�nym uczyni�.A raczej: czy to ju� si�; nie sta�o ? niebyli�e�my sami � t� szlachetn� potomno�ci� ? I czy� to teraz w�a�nie, o ilezdajemy sobie z tego spraw�, � nie przemin�o ju� ?��Nikt nauki jakiej� jedynie przeto, i� uszcz�liwia lub cnotliwym czyni, nieuzna tak �acno za prawdziw�: z wyj�tkiem snad� lubych idealistów,zachwycaj�cych si� dobrem, prawd�, pi�knem i stawy swe zarybiaj�cych bez wyboruwszystkimi rodzajami pstrych, niemrawych i dobrodusznych zachcianek.Szcz�ciei cnota argumentami nie s� zgo�a.Zapomina si� wszak�e �acno, nawet po stronieumys�ów rozwa�niejszych, i� psucie i unieszcz�liwianie równie� przeciw -argumentami nie s�.Co� prawdziwem by� winno: chocia�by by�o zarazem wnajwy�szym stopniu szkodliwe i niebezpieczne; ba, mog�oby to stanowi� nawetzasadnicz� w�a�ciwo�� bytu, i� doskonale poznanie nios�oby zag�ad� temu, ktobyje posiad�, przeto o dzielno�ci jakiego� ducha wnioskowa�oby si� z tego, ileprawdy znie�� on jeszcze mo�e, mówi�c wyra�niej, do jakiego stopnia nale�a�obymu j� rozcie�czy�, os�odzi�, przys�oni�, przyt�umi�, pofalszowa�.To pewna, i�do odkrycia niektórych cz�ci prawdy �li i nieszcz�liwi w korzystniejszychznajduj� si� warunkach i wi�ksze posiadaj� prawdopodobie�stwo powodzenia; niemówi�c ju� o z�ych, którzy s� szcz�liwi, � species, przemilczana przezmoralistów.By� mo�e, i� srogo�� i podst�p sprzyjaj� wi�cej powstaniukrzepkiego, niezale�nego ducha i filozofa, ni�li owa mi�kka, delikatna, potulnadobro� i sztuka lekkiego brania, któr� si� ceni u uczonego i ceni si� s�usznie.O ile si� wyjdzie z za�o�enia, o którem ju� wspomniano, i� poj�cia filozof niezacie�nia si� do filozofa pisz�cego ksi��ki � lub nawet sw� filozofi�zamykaj�cego w ksi��kach ! Stendhal obrazu wolnomy�lnego filozofa dope�niajeszcze rysem, którego gwoli smakowi niemieckiemu podkre�li� nie zaniedbam : �gdy� z niemieckim nie zgadza si� on smakiem.Pour etre bon philosophe, powiadaostatni ten wielki psycholog, il faut etre sec, clair, sans illusion.Unbanquier, qui a fait fortune, a une, partie du caractere requis pour faire desdecouvertes en philosophie, � est a - dire pour voir clair dans ce qui est.��Wszystko, co g��bokie, lubi mask�; rzeczy za� najg��bsze nienawjdz� nawetobrazu i przypowie�ci.Nie by�o�by przeciwie�stwo w�a�ciwem dopieroprzebraniem, pod którem skrywa�by si� wstyd jakiego� boga ? Zagadkowe pytanie:by�oby dziwnem, gdyby który z mistyków nie potr�ci� ju� gdzie� zuchwale o nie.Bywaj� zdarzenia tak dalece subtelne, i� najlepiej zagrze�� je dla niepoznakipod grubia�stwem jakiem; bywaj� objawy mi�o�ci i rozkie�znanejwspania�omy�lno�ci, po których nie pozostaje nic innego, jak wzi�� kij iwygrzmoci� widza: m�ci si� tem pami�� jego.Niejeden umie zn�ca� i pastwi� si�nad w�asn� sw� pami�ci�, by bodaj na tym jednym wywrze� sw� zemst� �wiadku: �wstyd jest pomys�owy.Nie najgorsze to rzeczy, których wstydzimy si�najbardziej: nie tylko z�o�� tai si� za mask�, � ile� to dobroci bywa wpodst�pie ! Móg�bym wyobrazi� sobie cz�owieka, który, maj�c do ukrycia co�drogocennego i delikatnego, toczy�by si� przez �ycie gruby i kr�g�y, gdybystary pozielenia�y ci�ko kowany anta� z winem : tak chcia�aby subtelno�� jegowstydu.Cz�owieka o g��bokim wstydzie spotykaj� tak�e jego przeznaczenia orazsubtelne przejrzenia na drogach ma�o komu dost�pnych, o istnieniu których jegonajbli�si i najzaufa�si nic wiedzie� niepowinni : groza jego �ycia tajna jestich oczom i zarówno jego znów odzyskana równowaga �yciowa.Taki cz�owiekskryty, który instynktownie pos�uguje si� mow� gwoli milczeniu i przemilczaniui niewyczerpany jest w wybiegach przed zwierzeniami, chce i wymaga tego, by wg�owach i sercach przyjació� zamiast niego samego tu�a�a si� jego maska; aje�eli nawet tego nie chce, to jednak otworz� mu si� pewnego dnia oczy, i� mimowszystko maska jego istnieje tam�e, � i �e tak jest dobrze.Ka�demu g��bokiemuduchowi potrzeba maski: co wi�cej, doko�a ka�dego g��bokiego ducha tworzy si�nieustannie maska, dzi�ki zawsze fa�szywemu, mianowicie p�ytkiemu t�ómaczeniuka�dego s�owa, ka�dego post�pku, ka�dego jego znaku �ycia.��Nale�y do�wiadcza� siebie samego, czy jest si� przeznaczonym do niezale�no�cii rozkazywania; i to we w�a�ciwej porze.Nie trzeba swym próbom schodzi� zdrogi, acz s� one najniebezpieczniejsz� snad� igraszk�, w jak� wda� si� mo�na,i ostatecznie jeno próbami dokonywanemi wobec nas samych jako �wiadków, nie za�przed �adnym innym s�dzi�.Nie przywi�zywa� si� do �adnego cz�owieka: chocia�bynajmilszego, � ka�dy cz�owiek jest wi�zieniem i cie�ni�.Nie przywi�zywa� si�do ojczyzny : chocia�by najnieszcz�liwszej i najbardziej pomocy potrzebuj�cej,� nie tak ju� ci�ko oderwa� si� sercem od ojczyzny zwyci�skiej.Nieprzywi�zywa� si� do �adnego wspó�czucia: chocia�by ogarnia�o cz�owiekawy�szego, w którego niezwyczajn� beznadziejno�� i m�k� przypadkiem zajrze� namdano [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Search

Podstrony