Podstawy współczesnej pedagogiki Stefan Kunowski

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Marksa, którebrzmi: �Istota ludzka nie jest �adn� abstrakcj� tkwi�c� w poszczególnejjednostce.Jest ona w swojej rzeczywisto�ci ca�okszta�tem stosunkówspo�ecznych" (6 teza o Feuerbachu).St�d wnioskuje Garaudy: �je�eliindywidualno��.to ogó� aktywnych stosunków, ��cz�cych jednostk� z innymilud�mi i z przyrod�, to na to, �eby sta� si� osobowo�ci�, trzeba zdoby�wiadomo�� tych stosunków"95.�wiadomo�� t� zdobywa si�, staj�c si� osobowo�ci�komunistyczn�, w walce politycznej (np.w strajku) i w pracy produkcyj�nejrazem z innymi pod wodz� klasy robotniczej (np.w zwi�zku zawo�dowym), a w tensposób wielko�� i godno�� cz�owieka nie potrzebuje uzasadnie� metafizycznych ireligijnych96.Podobnie okre�la� osobowo�� w marksizmie w�oski komunista A.Gramsci pisz�c: �stworzy� w�asn� osobowo�� znaczy - u�wiadomi� sobie swoje stostosunki, a zmieni� sw� osobowo�� to tyle, co zmieni� ca�okszta�t tychstosunków"97.90 P�k mgr Fr.S t � p n i o w s k i, pp�k mgr M.Jurek, �o�nierski kodeksobyczajowy, �Trybuna Ludu" z dnia 8 sierpnia 1971 r.91 Np.Moralno�� i wychowanie, dz.cyt.92 Por.H.Jankowski, Szkice z etyki, Warszawa 19652; M.M i c h a 1 i k,Moralno�� socjalistyczna, Warszawa 1969.93 A.Sarapata (red.), Etyka zawodowa, Warszawa 1971; H.Kowalewska(red.), Nauczyciele o etyce swojego zawodu, Warszawa 1971.94 N.B o � d y r i e w, Praca wychowawcy klasowego nad kszta�towaniem komunis�tycznej moralno�ci uczniów (t�.z ros.), Warszawa 1955; M.Krawczyk, Zasadywychowania moralnego, Warszawa 19602; H.Muszy�ski, Teoretyczne problemywychowania moralnego, Warszawa 1965.95 R.Garaudy, Marksizm a osobowo�� (t�.z franc), Warszawa 1950 s.20.96 Tam�e s.27-^1.97 A.Gramsci, Pisma wybrane (t�.z w�os.), Warszawa 1961 t.1 s.40-41.Wprawdzie K.Marks g�osi, �e �ludzie tworz� sami swoj� histori�", ale zawsze wpracy i kolektywie, dlatego te� dowolne tworzenie swej osobowo�ci przez samou�wiadomienie stosunków klasowych, b�d� te� zmienianie jej przez zmian�stosunków mo�e budzi� powa�ne w�tpli�wo�ci.Dlatego te� u nas prof.B.Suchodolski tworzy w�asn� tzw.historyczn� teori� osobowo�ci98, g�osz�c, �eosobowo�� ludzi jest kszta�towana przez czynniki historyczne, wyznaczaj�cedziejowy rozwój narodu i �wiata przez uk�adaj�ce si� sytuacje i warunkimaterialne, spo�eczne i polityczne.St�d te� �historyczny kostium" ludzi stajesi� ich natur�, a �rzeka historii" przep�ywa przez wn�trze ludzkie, kszta�tuj�c�ycie i form� osoby.Tak np.posiadanie pieni�dzy lub ich brak nie tylkowarunkuje �ycie, ale tworzy potrzeby, pragnienia, upodobania i ocen� �wiata.Jednak�e �wyrok historii" nie dyktuje fatalistycznie drogi �ycia, lecz dajeszans� wyboru i zmusza ludzi do decyzji, wybieraj�cej �yciowe rozwi�zaniasytuacji.�Historyczna teoria osobowo�ci wskazuje wi�c, i� rozwój osobowo�ciprzebiega zawsze w konkretnych warunkach his�torycznych i polega w gruncierzeczy na takim wyborze drogi �ycia, dzi�ki któremu cz�owiek pozostawa�by wprzymierzu z zasadniczym nurtem dziejowym rozwoju cywilizacji, cho�by nawet zacen� walki z istniej�cymi �faktami dokonanymi�, za cen� ofiar w tej walcepo�noszonej"99.Kszta�cenie osobowo�ci wobec tego polega�oby na przy�gotowaniudo rozumnego wyboru drogi �yciowej przez uzasadnione rozeznanie w ka�dejsytuacji zasadniczego nurtu rozwoju i tego, co mu zaprzecza.�Tylko w tensposób decyzje b�d� s�uszne, b�d� wolne od b��dów ulegania temu, czemu ulega�nie nale�y i od b��dów walki z tym, z czym walczy� nie trzeba"10".S�owem b�dzieto po�ytkiem dla rozwoju osobowo�ci przez unikni�cie tak krótkowzrocznegooportuniz�mu, jak te� donkiszoterii.Wówczas to �gdy wieje wiatr historiiludziom, jak pi�knym ptakom, rosn� skrzyd�a, natomiast trz�s� si� portkip�takom"; jak to zobrazowa� Konstanty Ildefons Ga�czy�ski.Wprawdzie przystosowanie si� do w�a�ciwego nurtu historii u�atwia orientacj�,ale nie zawsze historia liczy si� z godno�ci� cz�owieka, jak to by�o w czasachpogardy za faszyzmu, b�d� te� w warunkach ustroju98 B.Suchodolski, Wychowanie dla przysz�o�ci, Warszawa 1959.99 Ten�e, Problem wychowania osobowo�ci w spo�ecze�stwie socjalistycznym (W:)Moralno�� i wychowanie, dz.cyt., 192.100 Tam�e s.192.kapitalistycznego.Wówczas to prawdziwa osobowo�� cz�owieka nie jest tworzonaprzez histori�, lecz poprzez w�asn� prób� tworzenia antyhis-torii, jak by�o wruchach oporu nie zawsze zwyci�skiego (powstanie warszawskie).Tak wi�c wteorii historycznej wychowania osobowo�ci ostateczn� rol� gra nie obiektywnerozpoznawanie zasadniczego w przy�sz�o�ci zwyci�skiego nurtu dziejowego, doktórego trzeba si� do�stosowa�, by �y� i rozwija� si�, lecz sama ocena warto�cinurtów ze wzgl�du na to, co powinno by� mi�owane jako dobro, prawda i pi�knolub te� nienawidzone jako z�o, k�amstwo i brzydota.Jednak�e s� to ju�zasadnicze sprawy aksjologii, filozofii warto�ci, która w etyce i an�tropologiimarksistowskiej nie zosta�y jeszcze ze wzgl�du na relaty�wizm historycznyzdecydowane i zamkni�te.Rozwój osobowo�ci cz�owieka nie zawsze jest pozytywny, pomimo nawet trafnegowyboru historycznego, gdy� mo�na dobro uzna� za z�o i odwrotnie.Marksistowska�antropologia filozoficzna" jako nauka0 ca�ym cz�owieku zna przecie� mo�liwo�� alienacji (�ac.alienus - obcy),czyli wyobcowania si� cz�owieka.Pierwszy Hegel w swej filozofiidialektycznej zwróci� uwag� na to, �e cz�owiek wytwarzaj�c rzeczy stajesi� im obcy, gdy� rzeczy wytworzone zaczynaj� si� przeciwstawia�cz�owiekowi i to zjawisko nazwa� Entfremdung (wyobcowanie).K.Marks za� w pierwszych latach swej twórczo�ci, krytykuj�c idealizmHegla, tworzy materialistyczne poj�cie Entfremdung, dzi� nazywanealienacj�.Wed�ug Marksa praca ludzka nie tylko przetwarza �wiat zewn�trzny, lecz tak�eprzekszta�ca cz�owieka.Jednak�e w warunkach kapitalistycznych nast�pujealienacja pracy przez to, �e 1� - cz�owiek staje si� obcy wytworom w�asnejpracy, które nie nale�� do niego, ale do fabrykanta, 2� - wyobcowuje si� wstosunku do samego procesu pracy, który staje si� tylko �rodkiem marnejegzystencji, 3� - staje si� obcy w�asnej istocie cz�owiecze�stwa, która �yje poto, aby tworzy�, tu natomiast praca jest �rodkiem zarobku, a nie przyjemno�citwór�czej, 4� - wreszcie cz�owiek pracuj�cy staje si� obcy innym lu�dziom, gdy�zrywa z nimi ideow� ��czno�� i przeciwstawia si� tym, którzy korzystaj� z jegopracy.W ten sposób w�asno�� prywatna1 pieni�dz alienuj� cz�owieka, depersonalizuj� i dehumanizuj� go,czyli odcz�owieczaj� [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Search

Podstrony