R.B Wzory Kultury

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Równie� uczestniczenie w wi�kszo�ci obrz�dówstanowi odpowie�dzialne zadanie pewnej grupy ludzi.Przyjmuj�c stanowiskaobrz�dowe, jednostka dzia�a podobnie jak we wszystkich innych sprawach�yciowych, to znaczy jako cz�onek grupy.Mo�e nale�e� do ludzi wzgl�dnieubogich, ale rodzina lub kiva, dzia�aj�ca za jego po�rednictwem, dostarczawszystkiego, co konieczne do obrz�du.Grupa zawsze zyskuje na tym udzialejednostki w uroczysto�ciach ze wzgl�du na wielkie b�ogos�awie�stwa zwi�zane znimi, a to, �e szanuj�ca si� jednostka posiada jak�� w�asno��, nie mo�e by�powodem, dla którego ofiarowuje si� jej obrz�dow� rol� lub jej odmawia.Indianie Pueblo s� ludem przywi�zuj�cym wielk� wag� do obrz�dów.Ale nie tojest istotnym rysem, który wyró�nia ich spo�ród innych ludów Ameryki Pó�nocneji Meksyku.Chodzi tu o co� wiele g��bszego ni� jakakolwiek ró�nica w liczbierytua�ów.Cywilizacja aztecka w Meksyku by�a równie rytualistyczna cocywilizacja Indian Pueblo i nawet Indianie z równin ze swoim ta�cem S�o�ca ibractwami m�skimi, z rytua�ami tytoniowymi i wojennymi, posiadaj� bogaty zasóbobrz�dów.Podstawowym kontrastem mi�dzy Indianami Pueblo a innymi ludami AmerykiPó�nocnej jest kontrast, nazwany i opisany przez Nietzschego w studiach nadtragedi� greck�.Omawia on dwa diametralnie ró�ne sposoby dochodzenia dopoj�cia istnienia.Dionizyjczyk d��y do �zniweczenia powinno�ci i wynikaj�cychz nich ogranicze� egzystencji", w najbardziej istotnych dla siebie momentachstara si� uciec przed ograniczeniami, które nak�ada na niego w�asne pi��zmys�ów, uzyska� do�wiadczenie innego rz�du.Prag�nieniem dionizyjczyka wprze�yciu osobistym czy w rytuale jest osi�gni�cie z jego pomoc� pewnego stanupsychicznego, którego istot� jest brak umiaru.Najbli�sz� analogi� do emocji,których szuka, stanowi stan upojenia alkoholowego, najwy�ej ocenia o�wieceniezdobyte w przyst�pie szalu.Wraz z Blake'em wierzy on, �e �droga ekscesuprowadzi do pa�acu m�dro�ci".Apolli�czyk pot�pia tak� postaw� i cz�sto matylko s�abe poj�cie o naturze tego rodzaju prze�y�.Znajduje on sposobyusuni�cia ich poza swoje �ycie �wiado�me.�Zna tylko jedn� zasad�: umiar wrozumieniu helle�skim"'.Trzyma si� z�otego �rodka, nie wychodzi poza utarteszlaki, nie ulega rozprz�eniu psychicznemu.Nawet w uniesieniu ta�ca,�pozostaje sob�, zachowuje - wed�ug pi�knych s�ów Nietzschego - sw� obywatelsk�godno��".Indianie Pueblo z po�udniowego zachodu s� apolli�czykami.Nie wszystkie ztwierdze� Nietzschego dotycz�cych kontrastu mi�dzy apolli�czykami adionizyjczykami da si� zastosowa�, mówi�c o kontra�cie, jaki istnieje mi�dzyIndianami Pueblo a otaczaj�cymi ich ludami.Przyk�ady, które zacytowa�am,stanowi� wiemy opis, ale w Grecji istnia�y subtelno�ci, które nie pojawiaj� si�w�ród Indian na po�u�dniowym zachodzie, a znowu u tych ostatnich przejawiaj�si� subtelno�ci, które nie wyst�powa�y w Grecji.Opisuj�c uk�ady kulturowekrajowców Ameryki, nie pos�uguj� si� terminami zapo�yczonymi z kulturygreckiej, aby stawia� znak równo�ci mi�dzy cywilizacj� Grecji a cywilizacj�tubylców ameryka�skich.U�ywam ich, poniewa� s� to kategorie, które wyra�niewysuwaj� na czo�o g�ówne cechy odró�niaj�ce kultur� Indian Pueblo od kulturinnych Indian ameryka�skich, nie za� dlatego, �e wszystkie postawy, którespotykamy w dawnej Grecji, spotykamy równie� u tubylców Ameryki.Instytucje o charakterze apolli�skim zosta�y rozwini�te o wiele bardziej uIndian Pueblo ni� w Grecji.Grecja nie by�a tak jednostronna.Nie posun�azw�aszcza tak daleko - jak Indianie Pueblo - nieufno�ci wobec indywidualizmu,któr� zak�ada apolli�ski styl �ycia.W Grecji indywidualizm ten zmniejszy�ysi�y, z którymi wszed� w konflikt.Idea�y i przyj�te zwyczaje Zuni s� pod tymwzgl�dem rygorystyczne.Utarte szlaki, z�oty �rodek dla ka�dego apolli�czyka touosobienie wspólnej tradycji tego ludu.Pozosta� zawsze w pewnych granicach totyle, co zaufa� precedensowi, tradycji.Dlatego wp�ywy, które silnie si� jejprzeciwstawiaj�, nie znajduj� w ich zwyczajach sympatii i s� pomniejszane, aju� najbardziej indywidualizm.Zgodnie z apolli�sk� filozofi� po�udniowegozachodu jest on zgubny nawet wtedy, kiedy udoskonala i rozszerza tradycj�.Nieznaczy to, �e Indianie Pueblo zapobiegaj� temu.�adna kultura nie mo�e uchroni�si� przed nowo�ci� i przed zmianami.Ale proces, dzi�ki któremu dochodzi dotego, jest podejrzany i ukrywa�ny, a praktyki, które da�yby jednostkom swobodn�r�k� - wyj�te spod prawa.Nie mo�na zrozumie� postaw wobec �ycia Indian Pueblo bez pewnej wiedzy okulturze, z której wyszli, to jest o kulturze pozosta�ych cz�ci AmerykiPó�nocnej [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Search

Podstrony