Jaspers K. Nietzsche a Chrzescijanstwo (2)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Chocia� wtedy nie osi�gniemy celu jednoznacz�nejinterpretacji, to przecie�, po pierwsze, b�dziemy mogli odczu� problem, którypojawi� si� wraz z Nietzschem, w ca�ej jego g��bi, a nie tylko wantychrze�cija�stwie; po drugie, by� mo�e b�dziemy mogli do�strzec w�a�ciwyfilozoficzny ruch prawdy Nietzschego, który pozostaje poza racjonalistycznymialternatywa�mi i dowolno�ci� dialektycznych igraszek.Uczynimy jedynie pierwszy krok do takiego rozu�mienia powracaj�c do naszegopodstawowego pytania:w jakiej mierze my�lenie Nietzschego wyznacza�y po� budki chrze�cija�skie.Zobaczymy, �e ju� mo�liwo�� ca�o�ciowej wizji dziejów jako taka ma rodowódchrze�cija�ski.Z ni� wi��e si� podstawowe uj�cie cz�o�wieka jako istotynieudanej.Ale przede wszystkim po�chodzenia chrze�cija�skiego jest wolabezwarunkowej prawdziwo�ci, z której wyp�ywaj� ataki na chrze�ci�ja�stwo.Moralna bezwarunkowo�� tej prawdziwo�ci doprowadza do uniwersalnej nauki, w[ramach] której winien by� poznany �wiat, cz�owiek, a tak�e chrze�ci�ja�stwo ijego historia.Ale je�li teraz �ledzimy chrzꭜcija�sko�� Nietzschego � a wi�cw pogl�dzie na dzieje, w jego obrazie cz�owieka, a nast�pnie w jegobezwarunkowym pragnieniu prawdy, które przybli�a tak�e owe dwa pogl�dy � to zaka�dym razem do�strzegamy w jego my�leniu równocze�nie utrat� chrze��cija�skichtre�ci.Ta utrata nast�pi�a ju� od razu w sposobie, w jaki Nietzsche przyj��chrze�cija�skie po�budki.Jej konsekwencj� jest nihilistyczne odwróce�nie.W�a�nie w samym Nietzschem rodzaj jego chrze�cija�sko�ci jest �ród�emnihilizmu.Ale tak�e i tego kro�ku na drodze prowadz�cej do zrozumienia musimydo�kona� tylko dora�nie, aby dopiero wtedy, gdy stanie si� on jasny, spróbowa�skoku w g��biny [my�li] Nie�tzschego.1.Ca�o�ciowa wiedza o dziejachNietzschego wizja dziejów opiera si� na takim sche�macie my�lowym, któryzak�ada, �e mo�emy posi�� lub [ju�] posiedli�my ca�kowit� wiedz� o bieguhisto�rii ludzko�ci; �e znamy nasz� epok� i w oparciu o to mo�emy wiedzie�, cojest zgodne z czasem, a co nie na czasie, i mo�emy, [id�c] dalej, ca�kowicieobj�� wzrokiem przysz�o��, zaplanowa� j� i d��y� do niej.Ten schemat my�lowynie jest w �adnym wypadku oczywisty.Du�a cz�� ludzko�ci i ca�e epoki �y�y w[poczuciu] niew�tpliwej przynale�no�ci do regularne�go nawrotu zjawisk, �y�yniehistorycznie, ca�kowicie w chwili obecnej jak w wieczno�ci, jakby zawsze takby�o i mia�o by�, jak jest dzisiaj.Sk�d wi�c przycho�dzi ów odmienny, takporuszaj�cy sposób my�lenia, który w zale�no�ci od sytuacji wywo�uje albonies�y�chane poczucie bezsilno�ci, albo �wiadomo�� nadzwy�czajnej w�adzy nadbiegiem rzeczy''Jego rodowód jest chrze�cija�ski.Chrze�cija�ska jest idea �cis�ejjednorazowo�ci stopniowego rozwoju wydarze� ludzko�ci, wraz z jegorozstrzygaj�cymi mo�mentami: stworzeniem, grzechem pierworodnym, zja�wieniemsi� Syna Bo�ego, ko�cem �wiata, s�dem osta�tecznym.Chrze�cijanin zna ca�o�� ihistori� empirycz�n� widzi nie w postaci dowolnego rozwoju wydarze� i ja�owegozmieniania si�, lecz jako umieszczon� w jednej historii ponadzmysiowej.T�empiryczn� histo�ri� przenika g��boki sens; ponadto w ka�dej chwili za�padaj� wniej decyzje dotycz�ce zbawienia duszy ka��dej jednostki.Z chrze�cija�skiego rozmy�lania nad histori� wyp�y�wa na drodze przeobra�eniahistoriozofia jako ca�o��ciowa wiedza o �wiecie.Herder, Kant, Fichte, Hegel iMarks, a wraz z nimi tak�e Nietzsche, czerpi� swój rodowód z my�lichrze�cija�skiej.Zawsze wizja ca�o��ci jest miarodajna, zawsze wyst�puje�wiadomo�� wspó�czesnej epoki jako okre�lonego miejsca w ca�ym przebieguzdarze�, mianowicie jako kryzysu, jako sta�dium przej�ciowego, które decyduje owszystkim.Zawsze istnieje sk�onno�� do tego, by wy�szy punkt, �ród�ozbawienia, dostrzega� 'gdzie� w przesz�o�ci i wi�dzie� je znowu jako mo�liwo��dla w�asnej tera�niej�szo�ci [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Search

Podstrony