Neale J.E. Elżbieta I

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Prawda wr�czy�a ksi�g� królowej, ta za� j� poca�owa�a i obiemar�kami unios�a do góry, po czym przycisn�a do piersi, dzi�kuj�c serdeczniemiastu za otrzymany dar.Ko�o katedry Sw.Paw�a ucze� ze szko�y Ooleta wyg�osi� mow� �aci�sk� i s�awi�onoty i wiedz� El�biety wzoruj�c si� pi�knie na plato�skiej pochwalekróla-filozofa.El�bieta min�a nast�pnie wystrojon� bram� Ludgate, gdziepowita�a j� miuizyka, i na Fleet Street zatrzyma�a si� przed pi�tym i ostatnim�ywym obrazem.By� to subtelny ho�d z�o�ony kobieco�ci królowej i stoj�cymprzed ni� zadaniom.Obraz przedstawia� Debor�, "s�dzin� i wskrzesicielk� domuIzraela", która siedzia�a na tranie w szatach cz�onka parlamentu i naradza�asi� ze swymi trzema stanami nad sposobami sprawiedliwych rz�dów w Izraelu!Tempie Bar "ozdobiony by�.pi�knie dwoma wizerunkami: Albio�ezyka Gogmagoga iBrytyjczyka Koryineusza, dwóch olbrzymów odpowiednio przedstawionych".Miastorozstawa�o si� z królow� �egnaj�c j� pi�knym wierszem, który podsumowywa�lekcje �ywych obrazów, i drugim, który deklamowa�o przebrane za poet� pachol�:B�d� zdrowa nam, Królowo! Ju� my t� pewno�� mamy: Przywrócisz prawd� onym,gdzie b��d panowa�, drogom.Ufamy, ze zachowasz w�adanie twe nad nami I odt�dju� na zawsze b�dziesz nam Pani� b�og�."B�d�cie pewni, �e b�d� dla was dobr� królow�" - zawo�a�a El�bieta.W dziesi��dni pó�niej w sprzeda�y znalaz�a si� broseur-ka upami�tniaj�ca te wydarzenia."Tak oto Jej Królewska Mo�� przejecha�a przez miasto, które upi�kszy�o si� bezcudzoziemskiej pomocy."Nast�pnego dnia odby� si� w Opactwie Westmiristerskirn skomplikowany isymboliczny ceremonia� koronacji El�biety.Kiedy wyprowadzano j� przed obliczeludu, który mia� wyrazi� sw� aprobat�, organy, piszcza�ki, tr�by, b�bny idzwony tak g�o�no zahu-60KNOX O RZ�DACH KOBIETeza�y, �e jak to zapami�ta� jeden z widzów, mia�o si� wra�enie na-dej�oia ko�ca�wiata.Procesja wróci�a nast�pnie do Wes-tminster Hali, gdziie odiby� si�tradycyjny d�ugi i unoezysty bankiet.El�bieta zasiad�a w pe�nych regaliach, zber�em ii jab�kiem królewskim, radosna, u�miechaj�ca si� do wszystkich, dlawszystkich znajduj�ca dobre s�owo.Pose� mantua�iski, który podobnie jak dumnyFaria krytykowa� swobodne zachowanie Ikrólowej, naruszaj�ce wymogi ceremonia�ui etykiety, uzna�, �e "przekroczy�a granice powagi i przyzwoito�ci".Monarszy majestat przemówi� uwodzicielskim g�osem m�odej kobiety i wszystkimijej powabami.Co innego jednak czarowa� ludzi, a co innego rz�dz�c.Wsprawowaniu rz�dów kobieco�� by�a niemal rozpaczliw� przeszkod�.Kraj raz ju�do�wiadczy� rz�dów niewie�cich; nabyte do�wiadczenia nie wró�y�y nic dobregonast�pnemu panowaniu.John Knox w swym os�awionym pamflecie Pierwsze surmyprzeciw potwornym rz�dom kobiet pisa�: "Wiem na pewno, �e Bóg w naszych czasachObjawi� ju� niektórym, i� rz�dy kobiety i sprawowanie przez ni� w�adzy nadm�czyznami s� czym� gorszym ni� potworny wybryk natury." Kobiet�, twierdzi�,natura pomy�la�a jako istot� s�ab�, chwiejn�, niecierpliw�, bezwoln� iniem�dr�.Jest ona otch�ani� i bram� szatana, o po��dliwo�ci nienasyconej jakotch�anie piek�a.Obraza to boska, podwa�anie �adu i sprawiedliwo�ci, gdy s�abi�ywi� silnych, gdy g�upcy rozkazuj� m�drym, jednym s�owem, gdy kobiety rz�dz�m�czyznami.Zgodnie w tej materii wypowiadaj� si� Biblia, Ojcowie Ko�cio�a,Arystoteles, �wiat staro�ytny; ludzie za�, zdaniem Knoxa, gorai s� od zwierz�t,je�li zezwalaj� na takie wypaczenie boskiego porz�dku.Knox zamierza� "trzykrotnie uderzy� w tr�by w tej samej sprawie, je�li Bóg muna to pozwoli", lecz Bóg nie pozwoli�, gdy� oto El�bieta wst�pi�a na tronzaledwie w kilka miesi�cy po pierwszej fanfarze.Oczywi�cie wi�kszo��wispó�wyznawców-pirotestantów, stropiona takim contretemps, pot�pi�a pamfletKnoxa.Co prawda nie dlatego, �eby byli odmiennego zdania o kobietach.JohnAyl-mer, który w roku 1559 og�osi� schlebiaj�c� Kinoxowd replik�, nie-�maa�ozauwa�y�, �e "fanfara nie by�a na czasie".Dziwnie te� t�umaczy� si� Kalwin wli�cie do Cecila: "Przed dwoma laty - pisa� - John Knox zapyta� mnie wprywatnej rozmowie, co my�l� o rz�dach kobiet.Odpowiedzia�em szczerze, �e toodej�cie od pierwotnego i w�a�ciwego porz�dku natury i powinno si� je zalicza�61TRONdo równych niewolnictwu kar za grzech pierworodny cz�owieka." Jednakowo�"zdarzaj� si� czasami kobiety o tak wielkich zaletach, �e promieniuj�ce z nichcnoty dowodz�, i� powo�ane zosta�y z woli Bo�ej.Wzory tafcie postawi� Bógprzed naszymi oczami b�d� to, by napi�tnowa� lenistwo m�czyzn, b�d� te�, bysilniej zaja�nia�a Jego w�asna chwa�a."Spo�eczno�� protestancka, w��cznie z Knoxem, jak najbardziej gotowa by�azaprzesta� bicia w tarabamy, gdy na tronie angielskim zasiad�a Debora.Aponiewa� katolicy równie� byliby skazani na kobiet�, gdyby chcieli doprowadzi�do zmiany na tronie, ma�e ist-mia�o prawdopodobie�stwo, by spory ope�noprawno�� rz�dów kobiecych mog�y przysporzy� k�opotów El�biecie.Musia�asobie poradzi� nie z teori�, lecz z mentalno�ci�, która si� za ni� kry�a, orazpraktycznymi trudno�ciami, jakie czeka�y j� na tronie.Rz�dy by�y zaj�ciem m�skim i m�czy�ni dominowali w �wiecie, którego o�rodkiemby� król.Tym �wiatem by� dwór, instytucja nie poddaj�ca si� �adnym istotnymzmianom.Mo�na by co najwy�ej zredukowa� liczb� painów na pokojach królewskich,kilkunastu dworzan zast�pi� damami, w ich liczbie pannami z dobrych domów,które na dworze królewskim uzupe�nia�yby sw� edukacj�, dwór jednak pozosta�bynadal m�sk� spo�eczno�ci�, licz�ca oko�o tysi�ca pi�ciuset osób, pocz�wszy oddygnitarzy, za� na kuchcikach sko�czywszy.Rezydowali oni przewa�nie w pa�acukrólewskim.Tu mieszkali g�ówind dostojnicy, a pomniejsi, zgodnie z rang�,zasiadali przynajmniej do sto�u.Na szlacheckich, arystokratycznych imonarszych dworach s�u�ba zawodowa odgrywa�a w szesnastym wieku rol� podobn� dotej, jak� w nowoczesnych spo�ecze�stwach odgrywaj� s�u�by par excellence -marynarka i armia l�dowa; przy czym dwór królewski ofiarowywa� m�czyznomdobrze urodzonym najwy�sze zaszczyty, naj�wietniejsze towarzystwo, najwi�kszekariery i niezrównany patronat.Ka�dy, kto chcia� zosta� zawodowym dworzaninem,musia� znale�� sobie miejsce w administracjach dworu, co spowodowa�o, �e zczasem urz�dy niegdy� s�u�ebne sta�y si� honorowymi, ci za�, 'którzy jezdobyli, �ci�gali na dwór królewski mrowie swej osobistej s�u�by.Monarcha - s�o�ce, wokó� którego ten �wiat si� obraca� - by� �ród�em �yciadworu.Musia� rozwa�nie dzieli� czas mi�dzy odosobnieniem komnat prywatnych aobecno�ci� na apartamentach królewskich, do których dost�p by� �ci�leograniczony, i w znacznie dost�pnie jsze j sali audiencjonalnej.Stwarza�o toskomplikowane prob-62DWORSKA IDYLLAlemy dla kobiety, zw�aszcza za� -m�odej i niezam�nej.Na domiar z�ego, by�y toproblemy bez precedensu.Musia�a pozyska� sobie dwór, zapewni� jego lojalno�� iprzywi�zanie, od tego bowiem zale�a� sukces albo niepowodzenie jej rz�dów;musia�a dba� o splendor i atrakcyjno�� dworu, bo tylko w ten sposób mog�aprzyci�gn�� na� ludzd; monarcha bez ol�niewaj�cej, imponuj�cej "prezencji"stawa� si� podrz�dnym, podupad�ym w�adc�.Ponadto waimnkiem utrzymania pokojuwewn�trznego w pa�stwie by�o skupienie na dworze arystokracji kr��cej jak �mywokó� �wiecy, trwoni�cej maj�tki na stosunkowo nieszkodliwe, lecz kosztownerozrywki.Dworzanie sami znale�li rozwi�zanie tych problemów [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Search

Podstrony