Sartre J. P. Huragan nad cukrem

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Gdybym na ten temat dyskutowa� z nielicznymi przyjació�mi, którzy mi jeszczepozostali w Ameryce, uprzedzi�bym ich najpierw, �e nie b�dziemy wspomina� ozasadach, bo nie o nie tu chodzi � �e zastanowi� si� nale�y nad warunkami.Nie mo�na definiowa� niedorozwoju gospodarczego jako zwyczajnych niedomogówekonomii narodowej.Jest to z�o�ony stosunek mi�dzy krajami zacofanymi awielkimi mocarstwami, które je utrzymywa�y w zacofaniu; oswobodzona ze swych�a�cuchów pó�kolonia znów staje w ca�ej swojej n�dzy wobec zirytowanegomocarstwa, które dot�d by�o jej metropoli�.Musi jak najpr�dzej upora� si� zw�asn� bied� � albo znów popadnie w zale�no��.Innego wyj�cia nie ma: nawetgdyby za dotkni�ciem jakiej� ró�d�ki czarodziejskiej wielkie mocarstwo wyzby�osi� imperialistycznychkoncepcji, wyzwolona kolonia musi si� ratowa� o w�asnych si�ach albo te� samaodda� si� w r�ce swoich by�ych kolonizatorów.Jednym s�owem, niedorozwój to gwa�towne napi�cie mi�dzy dwoma narodami, a ojego nasileniu decyduje stopie� zapó�nienia jednego w stosunku do drugiego.�pi�cej, trzymanej w odosobnieniu wyspie �ni�o si� w 1958 roku, �e �yje w roku1900.Obudzi�a si�, aby stwierdzi�, �e zegarek jej s�siada szed� i dalej idziebez zatrzymania, a on sam �yje ponad wszelk� w�tpliwo�� w roku 1958.Prawie sze��dziesi�t lat zapó�nienia: oto sedno sprawy.I jedyny problemkuba�ski polega na tym, jak nadrobi� zapó�nienie.Obecnie maruder startuje z pó�wiekowym handicapem; s�ania si� na nogach iwidzi, daleko przed sob�, p�dz�c� w tumanie kurzu czo�ówk�.Jednak to w�a�niej� musi doj��, co oznacza, �e nieszcz�nik winien biec szybciej ni� najlepsi.Wyspa musi si� uwija� w piekielnym tempie.Skoro zrezygnuje z wytwarzania usiebie jednego, cho�by najdrobniejszego produktu, który mo�e fabrykowa�, 'b�dzie go musia�a sprowadza� z Nowego Jorku czy z Chicago, co stanie si�pocz�tkiem regresji, której ju� nie da si� zahamowa�: nast�pi nawrót dowielkich posiad�o�ci ziemskich, do cukru, do niewolnictwa.Tak wi�c, co by nie pocz��, kuba�ska produkcja w tym okresie, tak bardzobliskim niedawnej sytuacji pó�kolonialnej, nie rozwija si� swobodnie, chocia�jeszcze �aden kraj nie próbowa� naprawd� przeszkodzi� rozwojowi wyspy.Gdybynawet za�o�y�, �e wyspa spotyka si� ze wszystkich stron tylko z �yczliwo�ci�,to i tak szybko�� oraz rytm jej produkcji a zw�aszcza wska�nik wzrostu by�ybyod startu uwarunkowane dotychczasowym rozwojem, aktualnymi przemianami orazzamiarami otaczaj�cych j� mocarstw.� ��da si� od nas idei, doktryny, przewidywa� � powiedzia� mi Guevara � azapomina si�, �e nasza rewolucja jest rewolucj� odporu.Chcia� przez to powiedzie�, �e g�ówn� spr�yn� poczyna� nie jest wyspa; �rodkipodejmowane przez kuba�skich przywódców w stosunkach ze Stanami Zjednoczonymito zawsze riposty; nic bardziej oczywistego.Z jednej strony ma�y kraj licz�cy sze�� milionów sze��set tysi�cy mieszka�ców,a z drugiej kraj wielki, którego liczba mieszka�ców si�ga prawie dwustumilionów; dochód narodowy wielkiego jest pi�� razy wi�kszy na g�ow� mieszka�cani� ma�ego.W gwa�conej ekonomii, bo do tego sprowadzaj� si� owe stosunki, przymusreprezentuj� Stany Zjednoczone; spróbujmy jednak uwierzy� w �wi�tego Miko�aja iprzypisa� im na chwil� idealn� niewinno��.Otó� nawet w tak kra�cowym przypadkufabrykanci z Pittsburga czy z Detroit wykazuj� obiektywnie zapó�nienie Kuby(aby tego nie wykazywa�, musieliby zatrzyma� swoje maszyny) i powoduj� tam stanzagro�enia, to znaczy prawie wymiern� obecno�� miertelnego niebezpiecze�stwa.S�dz�, �e nie znajdzie si� w Europie ani jeden cz�owiek o liberalnychpogl�dach, który by nie uzna�, �e okoliczno�ci istniej�ce na Kubie wymagaj�gospodarki kierowanej; narzuca j� tej rolniczej wyspie hyperindustrializacjakontynentu.Rewolucyjny rz�d podlega temu naporowi rzeczywisto�ci, obradujecodziennie pod gro�b�, przekszta�ca t� cudzoziemsk� gro�b� w wymogi gospodarkikuba�skiej, okre�la wysi�ek, jaki trzeba podj��, oraz wskazuje, który zsektorów gospodarki znajduje si� bezpo�rednio w wi�kszym czy mniejszymniebezpiecze�stwie.Jak�e mog�oby by� inaczej?Czy wyspa ma prawo wyrzuca� pieni�dze w morze, kiedy rodz�cy si� przemys� ��dana gwa�t kapita�ów? Czy ma pozwoli�, �eby uprzemys�owienie dokonywa�o si�, jakpopadnie, w wyniku przypadkowego spotkania czyjego� kapry�nego pomys�u zwypchanym portfelem kogo� drugiego? Nie.Ju� d�u�ej nie mo�e marnotrawi� swoichsi�.Rolnictwo samo si� domaga umiarkowanego planowania gospodarczego; ma�o jestwa�ne po reformie rolnej, do kogo nale�� grunty; wa�ne natomiast podczaswprowadzania polikultury jest to, �e naród, jako ca�o��, decyduje, cow�a�ciciel � indywidualny b�d� kolektywny � b�dzie na nich uprawia�.Naród to, oczywi�cie, Instytut Reformy Rolnej, którego nikt nie wybiera� iktóremu nikt nie dawa� mandatu.Lecz kiedy sta�o si� zrozumia�e, �e kraj umierawskutek niestrawno�ci spowodowanej dolarami i cukrem, kiedy sta�o si� wiadome,�e albo mu si� przepisze inny pokarm, czerpany z w�asnej gleby, albo si�dopu�ci do tego, �e wyci�gnie kopyta, wówczas przyznano Instytutowi ReformyRolnej techniczn� suwerenno�� bez mandatu, którego przydzielanie zale�y nawetnie od Castro, ale od surowej konieczno�ci.I.N.R.A.to organizm, który robi,co robi� nale�y.Istniej�, b�d� istnia�y równie� inne instytuty powo�ywane przez rz�d.Wszystkie.Bo nieodzowna jest my�l obejmuj�ca ca�o�� my�l, dla której punktemwyj�cia w przeprowadzaniu drobnych realizacji jesl ca�okszta�t tegowszystkiego, co chce si� stworzy�.Aby uzyska� od robotników najwi�ksz� wydajno��, nie narzucaj�c im jednakwyczerpuj�cych godzin nadliczbowych, istnieje jeden tylko �rodek w okresieprzej�ciowego braku nowoczesnych maszyn: organizacja; jednym, a nieustannymruchem przeprowadza si� zmian� struktury i stosunków produkcyjnych.I któ�bymia� przeprowadza� owe zmiany jak nie kierowniczy zespó�, koncentruj�cy w swychr�kach i umiej�tno�ci, i w�adz�?Ale ameryka�ski purytanin pot�pia wsz�dzie, nie uznaj�c wyj�tków aniokoliczno�ci �agodz�cych, do�wiadczenia gospodarki kierowanej.Wed�ug niego tylko tyrani mog� my�le� o koncentrowaniu wy��cznie w swoichr�kach wszelkiej w�adzy gospodarczej, o czym przes�dza ju� to, �e prawem kadukazagarn�li ju� wszelk� w�adz� polityczn� [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Search

Podstrony