Ryszard Kapuciński Podróże z Herodotem

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Tote� zjawa senna, którapokazuje si� Kserksesowi, nie ma postaci boga, z nim mo�na jeszcze pak�towa�,mo�na go nie pos�ucha� lub nawet próbowa� oszuka� -z przeznaczeniem jest toniemo�liwe.Pojawia si� w postaci ano�nimowej, bez imienia i wyra�nych rysów, ijedynie ostrzega, wydaje polecenia lub grozi.Kiedy to czyni?Otó� cz�owiek, maj�cy wypisany los raz na zawsze, musi tyl�ko odczytywa� tenscenariusz i wype�nia� go punkt po punkcie.Je�eli �le go odczyta lub spróbujezmieni�, wtedy w�a�nie pojawi si� owa zjawa-przeznaczenie i najpierw pogrozipalcem, a kiedy to nie poskutkuje, sprowadzi na g�ow� pysza�ka nie�szcz�cie,kar�.Warunkiem przetrwania jest tedy pokora wobec przezna�czenia.Kserkses najpierwprzyjmuje swoj� rol�, a jest ni� ze�msta na Grekach za to, �e zniewa�yli Persówi jego ojca.Wypowiada im wojn�, przysi�ga, �e nie spocznie, dopóki niezdob�dzie i nie spali Aten.Jednak potem, s�uchaj�c g�osów rozs�dku, zmieniazdanie, t�umi my�li o wojnie, odk�ada plany inwazji, wycofuje si�.Ale wtedyw�a�nie ukazuje mu si� zjawa senna: - Szale�cze � zdaje si� mówi� - nie wahajsi�! Twoim przezna�czeniem jest uderzy� na Greków!Z pocz�tku Kserkses próbuje ten nocny incydent zignoro�wa�, uzna� go za z�ud�,stan�� ponad nim.Ale tym jeszcze bar�dziej rozdra�nia i oburza zjaw�, któraznowu staje przy jego tro�nie, przy jego �o�u, ju� teraz na dobre rozgniewana igro�na.Wi�c Kserkses szuka ratunku, bo nie jest pewien, czy przypad�kiem nieogarnia go ob��d spowodowany ci�arem odpowie�dzialno�ci - musi przecie� podj��decyzj�, która przes�dzi o lo�sach �wiata, i to przes�dzi, jak si� pó�niejoka�e, na tysi�ce lat, wzywa zatem swojego stryja - Artabanosa.- Pomó�! -prosi go.Ten z pocz�tku radzi, aby Kserkses sen zignorowa�: �nimy to, o czymmy�limy za dnia, to wszystko.S�owem - sen mara, Bóg wiara - zdaje si� mówi�Artabanos.Ale to króla nie przekonuje - zjawa senna nie opuszcza go, przeciwnie, ukazujesi� coraz bardziej natr�tna i nieprzejednana.W ko�cu nawet Artabanos -cz�owiek rozs�dny i m�dry, racjo�nalista i sceptyk - ust�puje przed zjaw�, inie tylko ust�puje � zmienia si� z niedowiarka w gorliwego rzecznika, wwykonawc� nakazu zjawy-przeznaczenia: - Rusza� na Greka? Wi�c ruszamy.I tonatychmiast! Cz�owiek jest we w�adzy rzeczy i duchów, a tu widzimy, jak w�adzaduchów jest silniejsza ni� w�adza rzeczy.Przeci�tny Pers czy Grek mo�e z okazji tych nocnych kosz�marów Kserksesapomy�le�: � Bogowie, je�li tak wielka osoba, Król Królów, w�adca �wiata, jesttylko pionkiem w r�kach prze�znaczenia, có� dopiero ja, szary cz�owiek, marno��nad marno��ciami, py�ek ziemi! I znajduje w tej historii pociech�, znajdujeulg�, nawet � optymizm.Kserkses to dziwna posta�.Cho� przez jaki� czas rz�dzi �wia�tem (prawie ca�ym,z wyj�tkiem dwóch miast - Aten i Sparty, co nie daje mu spokoju), ma�o o nimwiemy.Wst�puje na tron, ma�j�c trzydzie�ci dwa lata.Pa�a ��dz� w�adzyabsolutnej � nad wszyst�kim, nad wszystkimi (przypomina mi si� tytu� reporta�u,którego autora, niestety, nie pami�tam: �Mamo, czy kiedy� b�dziemy mie�wszystko?").To jest w�a�nie to, czym �yje Kserkses: chce mie� wszystko.Niktmu si� nie sprzeciwi, za sprzeciw p�aci si� g�ow�.Ale w takim klimaciemilcz�cego przyzwolenia wystarczy jeden g�os sprzeciwu, aby w�adca poczu�niepokój, zawaha� si�.Tak jest i te-raz, za spraw� Artabanosa.Kserkses natyle straci� tupet i poczu� si� niepewny, �e us�ucha� go, i postanawia si�cofn��.Ale to s� problemy, spory i wahania, które dziej� si� mi�dzy lud�mi.Nato�miast w ten ziemski �wiat wkracza teraz Si�a Wy�sza, Rozstrzyga�j�ca.I zajej g�osem pójd� odt�d wszyscy.Los musi si� dope�ni�, nie mo�na go zmieni� aniunikn��, cho�by prowadzi� w przepa��.Wi�c Kserkses zgodnie z tym, co mu nakazuje g�os prze�znaczenia, idzie nawojn�.Wie, co jest najwi�ksz� jego si��, sil� Wschodu, si�� Azji - liczba,ludzka nieprzeliczona masa, która samym swoim ci�arem i impetem zmia�d�y iprzygniecie wro�ga.(Przypominaj� si� sceny z pierwszej wojny �wiatowej: naMa�zurach rosyjscy genera�owie wysy�ali do szturmu na pozycje nie�mieckie ca�epu�ki, w których tylko cz�� o�nierzy mia�a kara�biny, w dodatku bezamunicji) [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Search

Podstrony