Jozef Pilsudski Moje pierwsze boje

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Tym razem jednak nasz pierwszy wyst�p na nowym teatrzewojny mia� by� triumfem, który na d�ugo zapewni� nam szacunekotoczenia.Rzecz si� tak mia�a.Wira� z wcze�nie zapadaj�cym wieczorem chwyta� mróz corazsilniejszy.Kawaleria, maj�c konie lekko podkute, posuwa�a si�bardzo powoli po �liskiej do niemo�liwo�ci szosie.Patrol jedenskierowa�em na Nowy Targ wobec dzikich pog�osek, �e tam jako-by maj� by� Moskale.Gdym przyjecha� do Mszany Dolnej, pie-chota moja ju� dawno stamt�d ruszy�a do Dobrej, pop�dzanamrozem.W Mszanie dowiedzia�em si�, �e w Dobrej stoi ju� cz��6 Dywizji Kawalerii austriackiej, lecz gdzie s� genera�owie 6 i 11Dywizji, u których mia�em si� meldowa�, nikt mi tego wyja�ni�nie by� w stanie.Pojecha�em do Dobrej.Dop�dzi�em swoj� pie-chot� u pocz�tku wsi, w miejscu, gdzie od szosy odchodzi dro-gia na po�udnie do Jurkowa.Wojsko sta�o na mrozie, nie wiedz�c,co czyni�.Mia�em kwaterowa� w Dobrej, lecz kwatermistrze ju�stamt�d wrócili, zapewniaj�c, �e ca�a wie� jest zaj�ta i chybagwa�tem da si� jaka� cz�� oddzia�u wcisn��.Wiedzia�em z góry,z do�wiadcze� z l Korpusem, co to znaczy! Grubia�skie k�ótnieo ka�d� chat�, oboj�tny albo wr�cz wrogi stosunek w tych wy-padkach w�adzy.Do tego w tej chwili musia�bym mie� do czynie-nia z kawaleri�, która, maj�c konie, rozkwaterowuje si� szeroko.Dzi�kuj� za tak� przyjemno��! � pomy�la�em.Wszed�em do karczmy, aby si� rozmówi� z oficerami i namapie rozejrze� si�, jak zaradzi� z�emu.Nie mogli�my przecie�sta� ca�� noc na mrozie, który dochodzi� do 20 stopni, od górskichza� dolin szed� zimny, przenikliwy ci�g, co jeszcze bardziej po-wi�ksza�o ch�ód.Ch�opcy rozpalili ognie i gwa�townie tupali no-gam, skakali, uderzali r�kami o biodra na rozgrzewk�.W karczmie by�o pe�no ludzi, duszno i gwarno.Górale, �o�nie-rze, oficerowie, wszystko to pali�o, rozprawia�o, wchodzi�o i wy-chodzi�o.Od razu dowiedzia�em si�, �e Jurków nie jest przezWojsko zaj�ty, dalej, �e w Chy�ówkach (obecna pisownia: Chy-szówki � przyp.red.) pokazali si� dzisiaj pod wieczór Moskale.O sile ich nikt nie móg� mnie dok�adnie poinformowa�, ale z ogó�udanych wywnioskowa�em, �e ilo�� ich jest wzgl�dnie niewielka,Zreszt� i przypuszcza� nie mog�em, by do tak zapad�ej dziury,osobliwie, gdy Dobra by�a zaj�ta, wt�oczono wi�ksz� ilo�� wojska.W ka�dym razie dla wojska w Dobrej nie by�o to wygodnym mie�tu� obok Moskali.Zdecydowa�em wi�c od razu, ze bataliony pi�tyi pierwszy rozlokuj� si� w Jurkowie, trzeci i drugi1 w Chyzów-kach.Uprzedzi�em obu dowódców batalionów, by byli ostro�nymii id�c do Chy�ówek wzi�li z sob� przewodników miejscowych,a �mig�emu, doganiaj�cemu swój batalion, wypowiedzia�em swojeprzeczucia, �e o nocleg b�dzie musia� pewnie walczy� z Moskalami.Istotnie.Okaza�o si�, �e w Chy�ówkach nocuje ca�y szwadronu�a�ski.U�ani rosyjscy �le pe�nili s�u�b� forpocztow�, moi ch�opcy,prowadzeni przez górali, bardzo zr�cznie obstawili wie�, tak �ew nocy wzi�to do niewoli ca�y szwadron z pi�cioma oficerami.Straty nasze tej nocy by�y minimalne � jeden �o�nierz zabity,drugi ranny, dziwnym trafem dwaj bracia.U�ani rosyjscy te�mieli strat ma�o, co� kilku zabitych i rannych.Zaskoczeni znie-nacka, po bardzo krótkim oporze gromadnie si� poddali.Uciek�otylko zaledwie kilkunastu �o�nierzy i dwóch oficerów, jednegoz nich zreszt� w dwa dni potem uj�to.Przy ówczesnym nerwowym nastroju tego frontu sukces naszby� triumfem nie lada, zw�aszcza �e wypadki wzi�cia do niewolica�ych jednostek jazdy zdarzaj� si� w ogóle rzadko, a dokona-li�my tego w�a�nie na oczach korpusu kawalerii.Triumf nasz by�tym wi�kszy, �e jak si� okaza�o z bada� je�ców, szwadron tenby� specjalnie dobrany z ca�ego pu�ku u�anów rosyjskich.Danomu najlepsze konie, wzgl�dnie du�� liczb� oficerów, wreszcie do-borowy materia� ludzki.Szwadron wys�ano naprzód z rozkazem,by dotar� do Mszany albo i dalej, sprawdzi� niejasne wiadomo�ci,które dosz�y gen.Dragomirowa, dowodz�cego dywizj� jazdy ro-syjskiej, o ruchu wojsk austriackich, i by wreszcie zepsu� kolejSucha�Mszana Dolna.Nie bra�em osobistego, bezpo�redniego udzia�u w tym epizo-dzie zagarni�cia szwadronu do niewoli.Nie b�d� wi�c wchodzi�1 II batalion wróci� �wie�o z nadzwyczaj nu��cej eskapady z 79 dy-wizj� jazdy austriackiej pod Modlin i Warszaw�.Mia� tak ma�e li-czebnie stany i tak by� przem�czony, �em go odes�a� po Chy�ówkachjak najpr�dzej jako chorych do Nowego Targu, gdzie i sam spodzie-wa�em si� wkrótce znale��.w szczegó�y lej akcji, gdy� zgodnie z planem swojej pracy chc�trzyma� si� metody czysto pami�tnikowej, maj�c na us�ugi, przybraku �róde� pod r�k�, jedynie sw� pami��.Dowodzili pod Chy�ówkami z pocz�tku Wieczorkiewicz i Wil-czy�ski, w ko�cu �mig�y.Utkwi� mi w pami�ci jeden szczegó� tejakcji, gdy� by� przedmiotem rozlicznych rozmów moich �o�nierzyi oficerów.Jeden z oficerów rosyjskich, zaskoczony znienackau progu swej kwatery, podda� si�, lecz nie zosta� przez ch�opcówani zrewidowany, ani odprowadzony do miejsca zbiórki je�ców.Gdy inni �o�nierze nadeszli, wyj�� rewolwer i strzeli� kilka razydo napadaj�cych.Jednego z nich zabi�, drugiego rani� � byli toowi dwaj bracia, o których, mówi�c o stratach, ju� wspomnia-�em � i korzystaj�c z ciemno�ci, uciek� z innym oficerem, po-mimo �e posypa�y si� za nim g�sto kule.�o�nierze, id�c przy�wicie za �ladami na �niegu, znale�li obu w jakim� górskim w�-wozie, z którego jeden z uciekaj�cych � oty�y sztabs-rotmistrz �nie móg� si� wydosta�.Niektórzy �o�nierze prosili mnie, abymkaza� rozstrzela� oficera, który zabi� ich koleg�, gdy� u�y� on bro-ni ju� po poddaniu si�.Naturalnie ani przez g�ow� nie przesz�ami my�li podobna, gdy� ka�dy z nas post�pi�by tak samo, wyko-rzystuj�c gapiostwo jednych, którzy oficera, nie odebrawszy mubroni, zostawili bez opieki, i brak sprytu drugich, którzy je�caz r�k wypu�cili.Ba, ka�dy w�a�ciwie musia�by pochwali� takiegooficera za m�ne zachowanie si� wobec przemocy nieprzyjaciel-skiej i za prób� po��czenia si� ze swoimi, gdy doko�a inni jegokoledzy masowo si� poddawali.Gdym stan�� rano kwater� na plebanii w Jurkowie, mia�emod razu mnóstwo roboty.Naprzód musia�em zbada� je�ców.W�ródnich by�a spora garstka Polaków, którzy ch�tnie rozwi�zywali j�-zyki w otoczeniu rodaków.Zreszt� nie potrzebowa�em si� ucieka�do ich patriotycznych uczu�, �o�nierz bowiem rosyjski w ogólerzadko nie mówi prawdy, b�d�c pytany przy badaniu.Jest w nimjakby bezwiedne pos�usze�stwo dla ka�dej danej w�adzy, a gdysi� do niego mówi jego w�asnym j�zykiem i formu�ami wojsko-wymi, do których jego ucho jest przyzwyczajone, zapomina ono tym, �e nie mówi przed w�asn� komend�.Najcz�ciej jednak�o�nierze rosyjscy ma�o s� rozgarni�ci i niewiele interesuj� si�sprawami wojny, tak �e bardzo ma�o mo�na si� od nich dowie-dzie� poza ciasnym ko�em ich wiadomo�ci o w�asnym pu�ku czybatalionie.Ju� znacznie sprytniejsi s� i znacznie wi�cej z tegopowodu wiedz� Polacy, najbardziej za� �ydzi, którzy z przyzwy-czajenia zawsze wsz�dzie w�sz� i maj� ciekawe oczy i uszy [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Search

Podstrony